Ciąg dalszy z opisami filmów, które zobaczymy na tegorocznej AfryKamerze. Przypominamy, że festiwal zaczyna się 16 kwietnia. Festiwal to jedyna tak duża szansa, aby przyjrzeć się afrykańskiemu filmowi z bliska.
IL VA PLEUVOIR SUR CONAKRY:
Tytuł polski: Chmury nad Conakry
Tytuł oryginalny: Il va pleuvoir sur Conakry
Reżyser: Cheick Fantamady Camara
Scenariusz: Cheick Fantamady Camara
Zdjęcia: Robert Millie
Muzyka: Ismael Sy Savane
Obsada: Alex Ogou, Moussa Keita, Tella Kpomahou, Fatoumata Diawara
Czas trwania: 110 min.
Kraj produkcji: Gwinea/Francja
Rok produkcji: 2007
“Chmury nad Conakry” bada zmiany w mentalności społeczeństwa afrykańskiego, które niesie ze sobą modernizacja. Nie przedstawia jednak tego problemu w sposób stereotypowy. Cheick Fantamady Camara konfrontuje w swoim filmie dwa światy: tradycyjny i ten przychodzący z Zachodu. Przedstawione społeczeństwo jest pełne korupcji, hipokryzji oraz nietolerancji religijnej. Reżyser nie popada jednak w moralizatorski ton. Tragedia, która wyniknie z tej historii, stanowi wyjątkowo wstrząsającą kulminację dzieła.
“Chmury nad Conakry” można sklasyfikować jako dramat psychologiczny. W filmie znajdziemy również odrobinę humoru, który pozwala z przymrużeniem oka spojrzeć na jego bohaterów. Spotkamy mężczyzn i kobiety, którzy próbują odnaleźć się w ewoluującym świecie, stale jednak walcząc o utrzymanie swojej afrykańskiej tożsamości z jej wszystkimi sprzecznościami. Reżyser z wyjątkową delikatnością oraz wnikliwością ukazuje niuanse moralne i odciene szarości, tak charakterystyczne dla współczesnej i skomplikowanej afrykańskiej rzeczywistości. To dzieło ujmujące swoim realistycznym i jednocześnie zbawiennym przesłaniem.
Nagrody i nominacje:
FESPACO 2007 – nagroda publiczności RFI
MFF Verona 2007 – nagroda publiczności
MFF Tybinga 2007 – nagroda publiczności
MFF Stuttgart 2007 – nagroda publiczności
Churibca Festiwal Kina Afrykańskiego 2008 – Grand Prix im. Ousmana Sembène
MFF Ouidah 2008 – specjalna nagroda Jury
Cheick Fantamady Camara – ur. 1960 r. w Conakry, w Gwinei. Reżyser i scenarzysta gwinejski. Jego miłość dla sztuki skłoniła go do porzucenia studiów agronomicznych i podjęcia próby zostania reżyserem (podobnie jak Ousmane Sembène). Wyjechał z Gwinei do Burkina Faso, gdzie zdobywał wiedzę na korespondencyjnych kursach filmowych. Kontynuował naukę w Paryżu. Karierę rozpoczął od filmów krótkometrażowych (“Le Cinéma Africain” 1999, “Konorofili” 2000, “Be Kunko” 2004), by później rozwinąć się w pełnych metrażach (“Chmury nad Conakry” 2006, “Mambety Forever” 2008).
JERUSALEMA:
Tytuł polski: Jerusalema
Tytuł oryginalny: Jerusalema
Scenariusz i reżyseria: Ralph Ziman
Zdjęcia: Nic Hofmeyr
Muzyka: Daniel Lanois, Issa Bagayogo
Obsada: Rapulana Seiphemo, Daniel Buckland, Robert Hobbs, Ronnie Nyakale
Czas trwania: 120 min.
Kraj produkcji: RPA
Rok produkcji: 2008
Bohaterem filmu jest Lucky Kuene, domorosły przedsiębiorca, wspinający się po szczeblach hierarchii przestępczego świata. Urodzony w biednej rodzinie w Soweto w ostatnich dniach apartheidu, nie miał przed sobą dobrych perspektyw. Jednak ten ambitny, utalentowany i niecierpliwy młodzieniec nigdy nie zamierzał wykonywać hańbiących zajęć bez przyszłości. Dla Kunene i wielu jego rówieśników walka z policją jest kwestią honorową, a odsiadka to codzienność.
“Jerusalema” został zrealizowany z wielkim rozmachem jako gangsterska opowieść o biedzie i przestępczości zorganizowanej w nowym RPA.
Nagrody i nominacje:
MFF Durban 2008 – najlepszy aktor (Rapulana Seiphemoe)
FESPACO 2009 – najlepsze zdjęcia, najlepszy aktor, najlepszy montaż
Oskary 2009 – kandydat RPA
Ralph Ziman – ur. 1963 r. w Johannesburgu, RPA. Po ukończeniu szkoły pracował jako operator filmowy dla wiadomości w South African Broadcasting Corporation. Na początku lat 80-tych przeniósł się do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął pracę jako montażysta przy wideoklipach. Awans na reżysera teledysków nastąpił dosyć szybko i od tego czasu pracował przy ponad 400 wideoklipach dla takich artystów jak Ozzy Osbourne, Elton John, Faith No More, Vanessa Williams, Toni Braxton, Rod Stewart, Michael Jackson, Shania Twain, Rick James, Iron Maiden, Maxi Priest, BAD, Fine Young Cannibals, Donna Summer, Living Color, The Commodores, Alice Cooper, Mango Groove czy Chicago. Na koncie ma też liczne nagrody MTV. Pierwszy film fabularny “Zimana to Hearts and Minds” (1995) to thriller zajmujący się dziedzictwem apartheidu. Debiutował na Berlinale wśród zachwytu krytyków. Drugi obraz “The Zookeeper” (2001) umiejscowiony został w Europie Środkowej, a w roli głównej wystapił Sam Neill. Na co dzień Ralph Ziman mieszka w Los Angeles.
KILLER NECKLACE:
Tytuł polski: Naszyjnik na zabój
Tytuł oryginalny: KILLER NECKLACE
Scenariusz i reżyseria: Judy Kibinge
Zdjęcia: Russell Campbell
Obsada: Mary Otieno, Stephen Mwangi, Sam Kihiu, Wanjiku Gitagia
Czas trwania: 40 min.
Kraj produkcji: Kenia
Rok produkcji: 2008
Boo jest młodym, przystojnym studentem, przed którym całe życie stoi otworem. Noni to zmysłowa dziewczyna z bogatej rodziny, żyjąca w wielkiej rezydencji. Boo zrobiłby dla niej wszystko, ale Noni to urodzona materialistka – jej oczy są zwrócone przede wszystkim na tytułowy naszyjnik. Chłopak kocha dziewczynę, dziewczyna naszyjnik… jak daleko posunie się Boo, żeby udowodnić swoją miłość do Noni?
Czy w tej zagmatwanej opowieści o pożądaniu i oszustwie, ktokolwiek pozostaje uczciwy? Czy jest ktoś, kto naprawdę mówi to co myśli i postępuje tak, jak wierzy? W nowoczesnym, afrykańskim mieście, w którym współistnieją w przedziwnej symbiozie bieda i bogactwo, życie i śmierć, prawda i fałsz, jak daleko posunie się człowiek, żeby dać wyraz swej miłości?
Nagrody:
FESPACO 2009 – specjalne wyróżnienie
Judy Kibinge urodziła się w Nairobi (Kenia) w 1967 roku. W 1969 wraz z rodziną wyjechała do Waszyngtonu, gdzie mieszkała przez 5 lat. Uczyła się w kenijskiej szkole średniej oraz w Szkole Wyższej dla Dziewcząt w Malvern w Wielkiej Brytanii. Edukację kontynuowała w Akademii Sztuk Pięknych w Birmingham, potem na Politechnice w Manchesterze, gdzie ukończyła studia na kierunku Projektowanie Mediów Komunikacyjnych. Pracowała w McCann Ericsson Kenia przez osiem lat, z czego przez trzy i pół roku była dyrektorem programowym – pierwszą czarnoskórą osobą na tym stanowisku w Kenii. W roku 1999 postanowiła rozpocząć karierę filmową. W ciągu trzech lat wyprodukowała wiele dokumentów, kręconych na całym kontynencie dla Monsato, IPPF, Technoserve i innych. Pierwszym filmem, jaki własnoręcznie zrealizowała (scenariusz i reżyseria) był krótkometrażowy “Aftermath”. Jej kolejne dzieło, “Dangerous Affairs” zdobył główną nagrodę na Zanzibarskim Festiwalu Filmowym w roku 2003. Jest także autorką komedii romantycznej “Project Daddy” z roku 2004 oraz szeregu filmów dokumentalnych. Kibinge angażuje się w działalność społeczną – w 2004 zdobyła prestiżową nagrodę za wkład w rozwój kenijskiej kultury i sztuki, jest aktywistką ruchu DUNIA MOJA organizującego festiwal filmów dokumentalnych ze wschodniej i środkowej Afryki.
LA MAISON JAUNE:
Tytuł polski: Żółty dom
Tytuł oryginalny: La Maison Jaune
Reżyser: Amor Hakkar
Scenariusz: Amor Hakkar
Zdjęcia: Nicolas Roche
Muzyka: Alain Roy
Obsada: Aya Hamdi (Aya), Amor Hakkar (Moloud), Tounés Ait-Ali (Fatima)
Czas trwania: 86 min.
Kraj produkcji: Algieria/Francja
Rok produkcji: 2008
„Chciałem stworzyć film o miłości” – taka była intencja reżysera podczas tworzenia “Żółtego domu” nakręconego na wyschniętych ziemiach prowincji Aurès, pokazanych tu w wyjątkowo piękny i mistyczny sposób. Amor Hakkar maluje obraz Algierii jako nieurodzajnego kraju z górami pozbawionymi roślinności. “Żółty dom” jest filmem intymnym. Reżyser przedstawia swoje postaci z wielką skromnością i szacunkiem. Algieria często pokazywana jest jako kraj zachwianych stosunków między kobietą a mężczyzną i uległości kobiet wobec woli mężczyzn. Hakkar przeczy temu ukazując, jak mężczyzna i kobieta uzupełniają się i kochają.
Historia opowiedziana w filmie jest uniwersalna – mogłaby zdarzyć się w każdym innym miejscu i w każdym czasie. To obraz głęboko humanistyczny. Próby podejmowane przez ojca, by przywrócić matce radość po traumatycznych doświadczeniach, w tym symboliczne malowanie domu na żółto, są zarówno dowodem miłości, jak i woli przetrwania samego Molouda. Kaseta wideo nagrana przez ich syna przed śmiercią, stanowi pewien rodzaj odkupienia i łagodzi żałobę. “Żółty dom” działa na duszę jak balsam i możliwe, że po wyjściu z kina świat wyda się trochę mniej brzydki, a ludzie trochę mniej podejrzani.
Nagrody:
MFF Locarno 2008 – nagroda jury
MFF Mostra de Palencia 2007 – najlepszy film i najlepsza muzyka
FF Panorama Alger 2007 – najlepszy film
MFF Mediolan 2008 – najlepszy film
MFF Verona 2008 – nagroda publiczności
MFF Kerala 2008 – nagroda specjalna Jury
Amor Hakkar ur. 1958 r. w regionie Aurès w Algierii. W wieku 6 lat przeniósł się z rodzicami do Besançon we Francji. Studiował nauki ścisłe, jednak potem odkrył swoją fascynację kinem. Rozpoczął od krótkiego metrażu, po którym powstał jego pierwszy film długometrażowy “Sale temps pour un voyou”. W roku 2002 przybył do Algierii z przyczyn osobistych (śmierć ojca) i, mimo ciężkich przeżyć, odkrył na nowo piękno rodzinnego regionu. Po powrocie do Francji napisał scenariusz do “Żółtego domu”, który zrealizował w 2006. Obecnie Amor Hakkar planuje nakręcić film fabularny “Quelques jours de répit”, którego sceny mają powstać we francuskim regionie Franche-Comté.
LUANDA, A FABRICA DE MUSICA:
Tytuł polski: Luanda, fabryka muzyki
Tytuł oryginalny: Luanda, A Fabrica de Musica
Scenariusz i reżyseria: Kiluande Liberdade, Inês Gonçalves
Zdjęcia: Inês Gonçalves
Czas trwania: 53 min.
Kraj produkcji: Angola / Portugalia
Rok produkcji: 2009
W slumsach Luandy młodzież odnalazła swój własny niepowtarzalny język protestu: kuduro. Już nastolatki, natchnione nowym brzmieniem, próbują nagrywać płytę muzyczną. Szał tańca ogarnął młode pokolenie i cała dzielnica biedoty pulsuje w agresywnych rytmach i krzykach kuduro. Ten elektroniczny nurt muzyczny narodził się ze sprzęgnięcia sampli afrykańskiej perkusji i techno z prostymi beatami calypso czy soca. Do tego dołożono krzykliwy wokal wyrzucający słowa z siłą armaty. Z braku lepszych porównań kuduro najlepiej zobrazować tak: Daft Punk i Sid Vicious spotykają się w studiu z dancehall’owcami SEEED. Sid Vicious zamyka się w sali z komputerem i bierze się za robienie beatów elektronicznych na bazie sampli pozostałych twórców muzycznych, a Daft Punk z SEEED wdając się w kłótnie i głośno krzycząc wyrywają sobie mikrofon z rąk…
Z tej pozornie polifonicznej kakofonii wyłoniło się agresywne i pulsujące brzmienie kuduro, jednej z najbardziej innowacyjnych nurtów muzycznych świata. Ten film to opowieść o slumsach Luandy i ich muzyce. Wszystko wprost z ulicznego studia DJ Buda.
Kiluanje Liberdade – ur. 1976 r. w Benguela, Angola. Skończył Zarządzanie Kulturą na Uniwersytecie Lusofońskim oraz Afrykanistykę na ISCTE (oba w Lizbonie). Od dawna próbuje swoich sił w filmie, debiutując dokumentem o rapie “O Rap e uma Arma” (1996), zdobywca kilku nagród filmowych. Inne dokumenty reżysera to “Outros Bairros” (1998), “Agora Luanda” (2006) i “Oxala Cresçam Pitangas” (2005). Od lat wspólnie realizuje dokumenty z pisarzem Ondjaki oraz z Inês Gonçalves.
Inês Gonçalves – ur. 1964 r. w Malaga, Hiszpania. Obecnie mieszka w Lizbonie. Pracuje w mediach od 1986 roku, najpierw jako fotograf lokalnego czasopisma “O Independente”. Prace jej były prezentowane na wystawach w Mardir, Paryżu, Lizbonie, Coimbra, Idanha-a-Nova, Tuluzie i na Wyspach Zielonego Przylądka. Wydała również książki “Fotografias de Moda” (1995), “Obras do Metro” (1996), “Cabo Verde” (1999), “Goa: História de um Encontro e Imagens Médicas” (2001). Jej debiut reżyserski to “Outros Bairros” (1998), dokument zrealizowany wspólnie z Vasco Pimentel i Kiluanje Liberdade. W 2004 roku zrealizowała krótki film “Inácio. Pátria Incerta” (2006) to jej drugi film zrealizowany wspólnie z Vasco Pimentel.
MASCARADES:
Tytuł polski: Maskarady
Tytuł oryginalny: MASCARADES
Reżyser: Lyes Salem
Scenariusz: Lyes Salem, Nathalie Saugeon
Zdjęcia: Pierre Cottereau
Muzyka: Mathias Duplessy
Obsada: Lyes Salem, Sarah Reguieg, Mohamed Bouchaïb, Rym Takoucht
Czas trwania: 94 min.
Kraj produkcji: Algieria/Francja
Rok produkcji: 2008
W małej wiosce w Algierii jedyną ciekawostką jest przejeżdżający z zatrważającą szybkością raz na jakiś czas kordon weselnych samochodów, które wzniecają kłęby kurzu. Poza tym, Mounir Mekbek (grany przez samego reżysera) ma niewiele do roboty. Nie układają mu się zbytnio relacje z sąsiadami, na których uznaniu mu zależy. Jego siostra, Rym, choruje na narkolepsję i potrafi zasnąć nawet na stojąco, co wywołuje powszechny śmiech i plotki, że nigdy nie znajdzie sobie męża. A tu pewnego dnia okazuje się, iż ta sama Rym ma wyjść za bogatego Australijczyka. Mounir z dnia na dzień staje się najpopularniejszą osobą w okolicy. Sytuacja jednak nie jest taka prosta…
Film w sposób lekki, a zarazem inteligentny przedstawia życie na prowincji Algierii. Wysoki poziom aktorstwa, zabawne dialogi i piękne zdjęcia zapewniają idealny przepis na dobry rozrywkowy film, który jednocześnie potrafi wzruszyć. Pierwszy obraz pełnometrażowy Lyesa Salema pokazuje, że warto śledzić dalsze poczynania tego młodego reżysera.
Nagrody:
FESPACO 2009 – III miejsce
Dubai MFF 2008 – nagroda FIPRESCI, nagroda za najlepszy film
Académie des Lumières – najlepszy młody aktor (Mohamed Bouchaib)
Lyes Salem, ur. 1973 r. w Algerze. Rozpoczynał jako aktor teatralny grając na scenach narodowych w sztukach Szekspira, Moliera, Büchnera czy Ostrowskiego.
W 2001 wyreżyserował swój pierwszy krótki metraż „Jean-Farès”, który znalazł się w oficjalnej selekcji na wielu krajowych i międzynarodowych festiwalach. Cesara otrzymał za drugi krótki film „Cousines” w 2005 r. W 2008 nakręcił pierwszy obraz pełnometrażowy „Mascarades”, w którym zagrał główną rolę, Mounira Mekbeka. Film zdobył III miejsce podczas FESPACO w 2009 r.
MONARI:
Tytuł polski: Monari
Tytuł oryginalny: Monari
Reżyser: Kasper Piasecki, Łukasz Augustyniak
Scenariusz: Kasper Piasecki, Łukasz Augustyniak, Mathias Mezler
Zdjęcia: Kasper Piasecki
Muzyka: Yunasi
Czas trwania: 45 min.
Kraj produkcji: Polska, Kenia
Rok produkcji: 2009
Dokument przedstawia codzienne zmagania mieszkańców biednych dzielnic Nairobi na tle sytuacji miasta i kraju. Przewodnikiem jest tu David Monari oraz jego współpracownicy i młodzi wolontariusze z krajów Unii Europejskiej, w tym Polka – Hania Górnik. David w różnorodny sposób pomaga ubogim mieszkańcom Nairobi tworząc im warunki do godniejszego życia: aktywnie wspomaga rozwój małych przedsiębiorstw, pomaga kobietom i dzieciom zarażonym HIV, we współpracy z osiedlowymi organizacjami udziela porad i opieki lekarskiej, organizuje jedzenie dla sierot i chorych, kursy pisania czy umiejętności zawodowych dla młodzieży.
Realizatorzy filmu są młodymi ludźmi – w wieku studenckim; oboje wywodzą się z nurtu tzw. polskiego kina „offowego”. Ich projekt ma charakter niekomercyjny i niezależny. Pozwoliło to na bezpośredni kontakt z bohaterami filmu i środowiskiem. Dzięki kameralności projektu autorzy uzyskali oryginalny efekt – ciepły i pełny realizmu reportaż z „wizyty” u kenijskich kolegów.
W filmie usłyszeć można utwory wywodzącego się z Nairobi zespołu afro-fusion “Yunasi”. Montażem zajął się ceniony filmowiec niezależny, Mathias Mezler.
Dokument jest częścią większego projektu. Przez dwa ostatnie tygodnie kwietnia autorzy i zaproszeni bohaterowie filmu – David Monari i Hania Górnik – odwiedzą kilka miast Polski, Niemiec i Czech, gdzie zaprezentują swój film oraz będę dyskutować z widzami o problemach dzisiejszej Afryki. W Krakowie, w trakcie trwania “AfryKamery”, obejrzeć będzie można wystawę fotografii wykonanych podczas realizacji filmu.
Autorzy filmu, Kasper Piasecki i Łukasz Augustyniak, wywodzą się ze środowiska kina „offowego”. Obaj są studentami czwartego roku filmoznawstwa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza.
Kasper Piasecki – ur. 2 września 1986 w Poznaniu, jest autorem kilku filmów, ale głównie operatorem kamery – pracował przy kilkudziesięciu amatorskich projektach. Uczestniczył w niezliczonej ilości warsztatów filmowych, m. in. kilkakrotnie w “Jednym Ujęciu” w Łebie. W latach 2003-04 brał udział w międzynarodowym projekcie “I will arrive tomorrow”. Był członkiem AKF “AWA” i Studia Filmowego „Parasol”. Jest autorem zdjęć do kilku filmów Mathiasa Mezlera. Zajmuje się także teorią filmu, filmu animowanego i komiksu.
Łukasz Augustyniak – ur. 7 czerwca 1986 w Wągrowcu, swój pierwszy film pokazał w 2003 roku na Konkursie Filmów Video “5 minut z życia”. W 2006 uczestniczył w warsztatach filmowych poznańskiego CK „Zamek”, a w 2007 w warsztatach dotyczących awangardy w sztuce, w Borkach k. Tomaszowa. Jest autorem kilku filmów, współpracował przy kilkunastu innych jako operator. Pracuje w poznańskim Kinie Muza.
MORE THAN JUST A GAME:
Tytuł polski: Więcej niż gra
Tytuł oryginalny: More Than Just A Game
Reżyser: Junaid Ahmed
Scenariusz: Tom Eaton
Zdjęcia: Guilio Biccari
Muzyka: Vusi Sidney Mahlasela, Brendan Jury
Obsada: Presley Chweneyagae (Mark Shinners), Wright Ngubeni (Anthony Suze), Az Abrahams (Sedick Isaacs), Tshepo Maseko (Lizo Sitoto), Merlin Balie (Marcus Solomon)
Czas trwania: 89 min.
Kraj produkcji: Republika Południowej Afryki
Rok produkcji: 2007
Chuck Korr, amerykański historyk sportu, współproducent filmu, przypadkiem odkrył dokumentację dotyczącą Makana Football Association w południowoafrykańskich archiwach. W latach 50. XX wieku pięciu młodych ludzi trafiło do więzienia Robben Island, miejsca bardziej brutalnego niż mogli to sobie wyobrazić. Poddani ciężkiej próbie zrozumieli, że człowieczeństwo mogą odzyskać przez dzielenie się miłością do sportu i poddanie się zasadom fair play. Ziarno pasji do piłki nożnej zostało zasiane.
Rekreacja była jednym z wielu celów sportu. Więźniom zależało nie tyle na fizycznym rozwoju, ile na wypracowaniu w sobie poprzez sport zorganizowania i dyscypliny. Tak powstał Związek Footballowy Makana, który stał się mikrokosmosem demokracji i w którym młodzi więźniowie doskonalili zarówno ciała, jak i umysły polityczne oraz ćwiczyli się w zasadach negocjacji i dialogu. Był miejscem szkolenia przywódców przyszłości.
“Więcej niż gra” opowiada historię głosami pięciu więźniów politycznych (Anthony’ego Suze, Liso Sitoto, Marcusa Solomona, Semicka Isaacsa i Marka Shinnersa), którzy spędzili swoją młodość w zamknięciu. To opowieść o zniewoleniu i nadziei, która przybyła do RPA na skrzydłach footballu.
Junaid Ahmed – z wykształcenia teatrolog (dyplom Uniwersytetu Durban-Westville). Od 12 lat specjalizuje się w tworzeniu produkcji filmowych i telewizyjnych (obrazy dokumentalne i krótkometrażowe). Otrzymał wiele prestiżowych nagród krajowych i międzynarodowych. Ostatnim filmem Achmeda jest “More Than Just A Game”, dramat dokumentalny, który wyreżyserował i do którego współtworzył scenariusz. W przeszłości był Sekretarzem Generalnym Kongresu Pisarzy Południowoafrykańskich (COSAW). Zaangażowany w działalność społeczną udzielał się w wielu organizacjach związanych z działalnością kulturalną.
NAMIBIA: GENOCIDE AND THE SECOND REICH:
Tytuł polski: Namibia, ludobójstwo a II Rzesza
Tytuł oryginalny: NAMIBIA. GENOCIDE AND THE SECOND REICH
Scenariusz i reżyseria: David Adetayo Olusoga
Zdjęcia: Stephen Brand, Eric Huyton, David Adetayo Olusoga
Narracja: Samuel West
Czas trwania: 59 min.
Kraj produkcji: Wielka Brytania, Namibia
Rok produkcji: 2005
Film jest jedną z nielicznych relacji ciemnej i zapomnianej karty historii kontynentu, kiedy to idea „supremacji białej rasy” kształtowała politykę zachodnich imperiów kolonialnych – to na jej tle powstawała terminologia nazizmu, w tym teoria Lebensraum, „przestrzeni do życia”. Ponad 30 lat przed wprowadzeniem owych idei w praktykę na gruncie europejskim, 75 proc. ludu Herero, rdzennych mieszkańców Namibii – najcenniejszej z kolonii niemieckiego imperium – padło ich ofiarą.
Namibia, ludobójstwo a II Rzesza jest zatem brakującym ogniwem ewolucji imperializmu: śledzi losy Herero, stanowiących – jak cała wówczas ludność Afryki, a później również „niechciane” społeczności Europy – przedmiot eksploatacji, czy badań, które miały na celu wskazać ich niższość wobec „rasy wybranej”. W końcu, film kreśli sylwetki wiernych prototypów architektów nazizmu, jak Eugen Fischer – idol i nauczyciel Josefa Mengele. Nie dziwi więc, że ujęcia ilustrujące tragiczną historię Namibii poprzedzone są kadrami z niemieckich obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu.
NGWENYA, O CROCODILO:
Tytuł polski: Ngwenya, krokodyl
Tytuł oryginalny: Ngwenya, O Crocodilo
Scenariusz i reżyseria: Isabel Noronha
Zdjęcia: Karl de Sousa, João Costa
Muzyka: Chico António
Czas trwania: 90 min.
Kraj produkcji: Mozambique
Rok produkcji: 2007
Każde pociągnięcie pędzla Malangatana Ngwenya to nowa linia długiej opowieści życia najsławniejszego mozambickiego malarza. Jego twórczość wymyka się normom – dziwne czarno-białe rysunki pełne małych ludzików, otoczonych przez zwierzęta czy wybuchowe kolory, będące wspomnieniami artysty. Przez jego obrazy przenikają się nawzajem przeszłość i przyszłość kontynentu w postaci krzyków przodków. Na obrazach kolonialne czasy asymilują obcą kulturę, tworząc nową pamięć. Film jest mistycznym i przejmującym portret sławnego malarza. Wśród osób, których spotyka reżyserka i z którymi rozmawia o Ngwenya, jest m.in. Mia Couto, najsławniejszy afrykański pisarz portugalskojęzyczny.
Nagrody:
MFF Afrykańskich i Latynoamerykańskich Mediolan 2008 – najlepszy dokument
CINEPORT 2007
Isabel Noronha – ur. 1964 r. w Maputo, Mozambik. W 1984 rozpoczęła przygodę z kinem w Narodowym Instytucie Kinematografii, gdzie pracowała jako asystent producenta. Z czasem awansowała i pracowała jako kierownik produkcji, asystent reżysera, a na końcu jako reżyser. W tym czasie zrealizowała dokumenty “Manjacaze” (1987), “Hosi Katekisa Moçambique” (1988) i “Genesis em azul” (1989). Jest jedną z założycielek Coopimagem, w którym kręci filmy od 1991 roku. Zrealizowała tam kolejne dokumenty, w tym “Cuidados pre-natais” (1991), “Assim na cidade” (1992), “As mães da terra” (1993) czy “Cena Lusofona” (1995). W tym czasie realizowała także programy dla telewizji. W 2003 roku zorganizowała przegląd „Kino mozambickie”, który pokazał dorobek filmowy kraju w epoce postkolonialnej. “Ngwenya, O Crocodilo” (2007) to jej pierwszy niezależny dokument od ponad 10 lat, zrealizowany dzięki wsparciu Ebano Multimedia.
OPOWIEŚĆ GRIOTA:
Tytuł polski: Opowieść griota
Tytuł oryginalny: UN GRIOT RACONTE
Scenariusz i reżyseria: Adam Różański
Zdjęcia: Adam Różański
Muzyka: Adama Drame, Abdulahi Kantala, Joumana Dembele, Moussa Diabate, Foliba band
Czas trwania: 55 min.
Kraj produkcji: Polska, Burkina Faso
Rok produkcji: 2008
Dokument muzyczny. Film osobisty, zbudowany wokół monologu narracyjnego Adama Drame, afrykańskiego bębniarza, potomka rodu griotów Drame, kasty strażników wieloletniej tradycji afrykańskiej. Narracja bohatera jest wygłoszona w języku dioula, ojczystym języku artysty. Jest oszczędna i precyzyjna, lecz wiarygodna. Została napisana na podstawie książki „Jeliya-etre griot et musucien aujourdhui” Arlette Senn Berloz i rozmów z artystą nagranych przez reżysera. Film Różańskiego jest dokumentem reporterskim. Takim, który kamerą próbuje zanotować chwile z życia bohatera w sposób dyskretny i wiarygodny. Adama Drame komentuje zdjęcia, które oglądamy na ekranie, podaje ważne, czasem zaskakujące widza informacje. Griot opowiada o istniejącym zagrożeniu dla afrykańskiego dziedzictwa kulturowego, które wynika z ignorancji Afrykańczyków wobec ich własnej tradycji. Drame należy do tych nielicznych, którzy zachowują tradycyjny styl życia mimo i wbrew pokusom błyszczącego, bogatego świata. Griot opowiada o swej drodze muzycznej, o swoim instrumencie, o stylu grania i karierze muzycznej, która trwa ponad 40 lat. Mówi szczerze o swojej wierze i o funkcji religii w dzisiejszej Afryce. To film przepełniony muzyką: w wykonaniu solowym, z innymi muzykami; rozbrzmiewającej na co dzień w Burkinie Faso. Jesteśmy na ulicach Bobo-Dioulasso, kulturalnej stolicy Burkiny, w tak zwanych kabaretach, w których całymi dniami świetni muzycy grają za symboliczne wynagrodzenie.
„Opowieść griota” to film o dojrzałym muzyku, którego życiowa postawa – pełna świadomość realizowania swojej misji społecznej; są osnową tematyczną filmu. Adama Drame to współczesny i ortodoksyjnie wierny tradycji griot; to Afrykańczyk, który agresywnie broni i bezbronnie traci swą tożsamość, to Afrykańczyk zagrożony ekonomicznym i kulturowym kolonializm; który opiera się kuszącej karierze w Europie Zachodniej, choć od 25 lat pracuje tam często. Człowiek, który strzeże swej własnej tradycji i kultury. Mimo wszystko. Dumny Afrykańczyk w Paryżu i w Burkinie Faso.
Nagrody i nominacje (udział w festiwalach):
Planete Doc Review 2008
MFF Era Nowe Horyzonty 2008
Pan African Film & Art Festival USA 2009
FF World Documentary 2009
FESPACO 2009
FF Gdańsk Doc “WORK & DIGNITY” 2009
EKSPLIKACJA ODAUTORSKA – ADAM RÓŻAŃSKI
Filmowanie dokumentalne jest zawsze trudne. Kilka lat temu chodziłem z aparatem fotograficznym po żydowskiej dzielnicy ortodoksyjnej w Jerozolimie. Chciałem sfotografować kobiety – na spacerze z dziećmi, w piekarni, spieszące ulicą. Te zdjęcia miały być ilustracją do tekstu o żydowskich kobietach religijnych. Kobiety się zasłaniały, uciekały przede mną, ich małe dzieci wykrzykiwały w moją stronę niemiłe słowa. Naruszałem intymność zamkniętego świata i dlatego doświadczałem wiele niechęci. Filmowanie Afryki jest szczególnie trudne. To też jest inny świat niż ten nasz europejsko-amerykański, pełen zbytku i otwartości. Świat zamknięty, skromny i niezrozumiały dla białego przybysza. Oślepiający światłem słońca i kolorami – dosłownie i w przenośni. Można Afrykę filmować z daleka – właśnie przez te powierzchowne filtry kolorów. Można Afrykę filmować z bliska tak, jak się ją wyreżyseruje – miejscowi aktorzy chętnie zagrają role im zapisane za kilka obcych groszy. Można też próbować filmować Afrykę od środka wybranego wspólnie przez fotografa i jego naturalnych bohaterów. Filmować w sposób taktowny, choć zdecydowany. Tak, żeby nie naruszać prywatności, a jednak dostrzec i zanotować intymność, osobność, inność tamtego świata.
Adam Różański urodził się w 1957 w Warszawie. Od roku 1965 mieszkał w Izraelu, gdzie w 1975 ukończył gimnazjum. Studiował architekturę a później fotografię (dyplom w 1987) w FH Koln. Po studiach powrócił do Izraela. Przez kolejne 2 lata (1987-89) pracował jako operator kamery w publicznej telewizji. W latach 1990-1996 pracował jako niezależny operator kamery przy filmach telewizyjnych i dokumentalnych. Jednocześnie od roku 1993 pracował jako operator Steadicamu przy produkcji filmów fabularnych, reklamowych i innych. W 2000 otrzymał przyznawaną corocznie w Rzymie prestiżową nagrodę dla operatorów steadicamu International Steadicam Award. W roku 1996 Różański wyemigrował do Polski, gdzie pracował jako operator kamery i Steadicamu przy filmach fabularnych i reklamowych. W latach 1999-2004 pracował jako operator kamery i Steadicamu we Francji głównie przy filmach fabularnych uznanych twórców kina Francuskiego: Sophie Marceau, Graham Guit, Daniele Thompson, Anne Fontaine czy Francois Stevenin. „Opowieść Griota” to jego debiut reżyserski.
PODRÓŻE JERZEGO PAWLETY:
Tytuł polski: PODRÓŻE JERZEGO PAWLETY (Malawi cz.1 i cz. 2 oraz Zanzibar)
Tytuł oryginalny: PODRÓŻE JURKA PAWLETY (Malawi cz.1 i cz. 2 oraz Zanzibar)
Scenariusz i reżyseria: Jerzy Pawleta
Zdjęcia: Jerzy Pawleta
Muzyka: różni wykonawcy
Czas trwania: 84 min.
Kraj produkcji: Polska
Jerzy Pawleta: „Na przełomie roku 2007 i 2008 przemierzyłem z plecakiem południowo-wschodnią Afrykę. Od najbardziej na południe wysuniętego cypla kontynentu – Cape Agulhas w RPA po niemal równik. Siedem krajów w cztery miesiące: RPA, Lesoto, Suazi, Mozambik, Malawi, Tanzania i Zanzibar (jeśli liczyć go jako osobny kraj). Z biletem lotniczym tylko w jedną stronę, do Cape Town. Bo tu był mój start. Mety nie znałem.
Nie miałem pojęcia, ile czasu zajmie mi odróżowanie przy założeniu, że korzystać będę z transportu publicznego i autostopu. Na ile starczy mi mój budżet, jaki przeznaczyłem na tą podróż przy założeniu: maksimum przygody minimum kosztów. Celem było poznanie Afryki „z bliska”, jej prawdziwego oblicza. Bo moje, i pewnie Wasze, wyobrażenia o tym kontynencie kształtują z jednej strony wiadomości telewizyjne, czyli Afryka to głód, wojna i korupcja oraz z drugiej strony filmy przyrodnicze o barwnych prymitywnych plemionach lub parkach narodowych pełnych dzikich zwierząt. Jaka jest Afryka? Ani taka zła jak z newsów, ani taka kolorowa jak z reklamówek. Oczywiście poznałem tylko jej skrawek, ale jedno mogę powiedzieć na pewno… jest uśmiechnięta!”
Jerzy Pawleta – niezależny fotograf i dziennikarz, autor wielu wystaw fotograficznych pokazywanych na wielu krajowych i międzynarodowych wydarzeniach, czy w galeriach (m.in. „Leith Walk” LeithFestival 2007, Edynburg, Szkocja; „Nepal. Bogowie gór” Galeria Teatru Małego, Tychy; „Nepal. Tybet. Misteria” TUiR Warta, Katowice”; FotoArtFestiwal 2006 Bielsko-Biała; „Wielka Sprawa 2007″ Lublin, konkurs im. Edwarda Hartwiga”, itd.). Ponadto opublikował zbiór fotografii „Nepal. Bogowie gór” o świątyniach Katmandu i trekkingu w stronę Mt. Everestu. Współpracuje z wieloma polskimi gazetami, m.in. „Turystyka” Gazety Wyborczej, „Poznaj Świat”, „n.p.m.”, „Globtroter”, Magazyn Górski, „FOTO”, „Podróże”, Magazyn Świat. Stworzył również cykl filmów „Podróże Jurka Pawlety” dla OTV Jerzego Owsiaka. Jest zwycięzcą wielu nagród fotograficznych, jak chociażby w następujących konkursach: Podroze.pl 2008, BZ WBK PRESS PHOTO 2006, Fuji Film Polska 2003, Podróżnik Roku 2001. Na stałe współpracuje z Agencją Fotograficzną FORUM http://www.forum.com.pl/. Strona internetowa Jerzego Pawlety: www.jpfoto.pl
SHARING DAY:
Tytuł polski: Dzień darów
Tytuł oryginalny: Sharing Day
Scenariusz i reżyseria: Tsitsi Dangarembga
Zdjęcia: Linette Frewin
Obsada: Plaxedes Wenyika, Antony Chidawanyika
Czas trwania: 17 min.
Kraj produkcji: Zimbabwe
Rok produkcji: 2008
10-letnia Tabitha jest sierotą chorą na AIDS, która mieszka wraz z ciocią na wsi Mainini w Zimbawe. Ciotka, porzucona przez męża i zmęczona nieustannymi trudami życia kobieta zaniedbuje siostrzenicę, przyczyniając się do rozwoju choroby. Pogorszenie stanu zdrowia Tabithi zostaje zauważone przez przyjaciółkę ciotki, która wraz z matką robi wszystko, żeby uratować dziewczynę.
Tsitsi Dangarembga – ur. 1963 r. w Mutoko, Zimbabwe. Już w szkole zaczęła pisać i reżyserować sztuki. Podczas studiów medycznych na Uniwersytecie w Cambridge i psychologii na Uniwersytecie Zimbabwe Dangarembga kontynuuje pisanie prozy, poezji i dramatów, a także występuje na scenie. Pierwszą powieść Dangarembga pod tytułem “Nervous Conditions” wydała w wieku 25 lat. Noblistka, Doris Lessing, nazwała ja “jedną z najważniejszych powieści dwudziestego wieku”. W 1989 r. artysta zapisała się do Deutsche Film-und Fernsehakademie w Berlinie. Podczas studiów wraz z Olaf Koschke założyła Nyerai Films, firmę producencką w Harare. Nyerai Films wyprodukowała szereg dokumentów dystrybuowanych przez The Cinema Guild. Jej firma jest współodpowiedzialna za prawie każdy film pełnometrażowy w kraju, w tym “Neria”, “More Time”, “Flame” czy “Everyone’s Child”. W 2004 roku nakręciła przełomowy film “Kare Kare Zvako: Mother’s Day”, który zdobył liczne nagrody międzynarodowe w Afryce i w Europie. W 2006 roku opublikowała drugą powieść “The Book of Not”, a obecnie pracuje nad kolejną jej częścią.
SHOOT THE MESSENGER:
Tytuł polski: Zabijcie posłańca
Tytuł oryginalny: SHOOT THE MESSENGER
Reżyserka: Ngozi Onwurah
Scenariusz: Sharon Foster
Zdjęcia: David Katznelson
Muzyka: Julian Nott
Obsada: David Oyewelo
Czas trwania: 90 min.
Kraj produkcji: Wielka Brytania
Rok produkcji: 2006
Dla Joe Pascale bardzo ważne są problemy jego społeczności. Jako wykształcony i idealistyczny mężczyzna stara się pomóc do tego stopnia, że poświęca dobrze płatną pracę, aby uczyć w szkole. Jednakże uczniowie nie potrafią tego docenić. W wyniku kłamliwego oskarżenia Germala Foresta, Joe traci pracę. Czuje się odrzucony przez swoją społeczność, która wierzy Germalowi, nie jemu. Zaczyna w nim wzrastać wściekłość i nienawiść do ludzi, dla których niedawno był w stanie zrobić niemal wszystko. Na swej drodze na dno spotyka ludzi, którzy pragną mu pomóc, jak bogobojna Mabel czy zafascynowana New Age’em Heather.
Dramat „Shoot the Messenger” wywołał kontrowersje z powodu sposobu, w jaki przedstawia czarną społeczność w Wielkiej Brytanii. Z jednej strony zarzucano wykorzystywanie stereotypów o czarnych, z drugiej, zwracano uwagę, że jest to film, który stara się unikać nadmiernej sentymentalizacji. Świetne dialogi i ciekawy sposób przedstawiania czarnej społeczności sprawia, że jest to film godny uwagi.
Nagrody:
BAFTA TV 2007 – najlepsze zdjęcia
Nagroda za scenariusz im. Dennis Potter
Ngozi Onwurah ur. w Anglii. Dzieciństwo swoje spędziła częściowo w Nigerii, zaś w czasach wojny biafrańskiej wróciła wraz z rodziną do Wielkiej Brytanii. Ukończyła St Martins School of Art, a jej praca dyplomowa “Coffee Coloured Children” wygrała od razu nagrodę BBC Showreel, co pozwoliło szybko rozwinąć karierę. Nakręciła parę filmów dokumentalnych i dramatów, głównie dla BBC, m.in. “South of the Border” i “Body Beautiful”. Jej pierwszy film pełnometrażowy “Welcome to the Terrordome” zdobył pierwszą nagrodę na festiwalach w Birmingham i w Kolonii. “Shoot the Messenger” jest pierwszym projektem filmowym artystki po czteroletniej przerwie związanej z narodzinami dziecka.
STORY OF A BEAUTIFUL COUNTRY:
Tytuł polski: Opowieść o pięknym kraju
Tytuł oryginalny: Story of a Beautiful Country
Scenariusz i reżyseria: Khalo Matabane
Zdjęcia: Matthys Mocke
Muzyka: Carlo Mombelli, Markus Wyatt
Czas trwania: 72 min.
Kraj produkcji: RPA
Rok produkcji: 2005
Prosty pomysł na film zrealizowany z polotem udowadnia, dlaczego to Khalo Matabane, zdobywca Nagrody Jury na Berlinale za film “Konwersacje w niedzielne popołudnie”, to wielka nadzieja kina południowoafrykańskiego. Z pozoru nieciekawy przepis na film: reżyser wraz ze swoim przyjacielem – profesjonalnym kamerzystą Matthys Mocke – wyrusza taksówką z rodzinnych stron w Mphahele dookoła RPA i rozmawia ze zwykłymi ludźmi na temat kraju, kierunku zmian i demokracji. Ale prosty pomysł z pierwszorzędną realizacją, daje jednak fascynujące studium stanu ducha kraju… Zaproszone osoby pochodzą z różnych środowisk, a sam ich skład podkreśla niesamowitą mieszankę etniczno-kulturową, jaka żyje w RPA. Spotykamy przeróżne kolorowe postacie… Czarnoskórego Zulusa wychowanego przez białych rodziców, afrykanerskiego-farmera narodowca czy panafrykańską patriotkę przedstawiają swój wizerunek ‘nowej’ RPA, podczas gdy w tle przemykają wspaniałe widoki krajobrazu. Podróży towarzyszy hipnotyzująca ścieżka jazzowa autorstwa Carlo Mombelli i Markusa Wyatta.
Khalo Matabane, ur. 1974 r. w Ga Mphahele, wiosce w Limpopo, RPA. Jeden z najważniejszych współczesnych południowoafrykańskich reżyserów, wymienianym na równi z Gavinem Hoodem, Zolą Maseko czy Ianem Gabrielem. W odróżnieniu jednak od większości twórców z RPA Matabane to też wielki eksperymentator, łamiący schematy filmowe i podążający bez kompleksów wobec Zachodu w nieodkryte kierunki sztuki filmowej. Bez formalnego wykształcenia w zakresie filmów nakręcił, m.in. cenione krótkie metraże “Poetic Conversations” (1996) i “Love in a Time of Sickness” (2001) oraz dokumenty “Two Decades Still” (1996), “The Waiters” (1997), “Young Lions” (1999) i “Story of a Beautiful Country” (2005). Za niezależny film “Conversations on a Sunday Afternoon” (2006) zdobył Nagrodę Główną Jury na Berlinale 2006. Podczas tegorocznej Fespaco 2009 zdobył główną nagrodę za Najlepszy Serial na kontynencie – serial historyczny “When We Were Black” (2008). Zdobył on też w zeszłym roku 5 nagród telewizyjnych SAFTA w RPA (w tym za najlepszy serial i najlepszego reżysera). Matabane jest obecnie w trakcie realizacji pierwszego profesjonalnego filmu fabularnego pod tytułem “State of Violence”.
TELE GUERRE:
Tytuł polski: Telewojna
Tytuł oryginalny: TELE GUERRE
Scenariusz i reżyseria: Luc Damiba, Abdoulaye Diallo, Gideon Vink
Zdjęcia: Serge Herbert Ildoudo, Issa Floupy Kone, Gideon Vink
Muzyka: Daniel Lanois, Issa Bagayogo
Czas trwania: 56 min.
Kraj produkcji: Burkina Faso
Rok produkcji: 2006
19 września 2002 roku wybuchła wojna domowa w spokojnym dotychczas kraju Wybrzeża Kości Słoniowej. Walki zbrojne trwały do końca 2004 roku. W ich wyniku północ kraju opanowały wojska rebelianckie, nazywane przez oficjalne władze ‘najeźdźcami’ czy ‘obcymi’. Zapanował względny spokój, ale wojna jednak trwała dalej – jej bronią masowego rażenia była telewizja… Rządowa telewizja RFI od początku walczyła o rząd dusz w kraju, przedstawiając rebeliantów jako masowych morderców czy wręcz najeźdźców z zagranicy. Do gry włączyła się wkrótce druga strona, powołując TVNP (Television Notre Patrie), patriotyczne radio rebelianckich wojsk północy. Propaganda z obu stron nakręcała spiralę słownej przemocy w okrutną wojnę o serca mieszkańców kraju. Prawda została wkrótce zatracona przez obie strony…
Ostateczny koniec konfliktu nastąpił w wyniku porozumień w 2007 roku, a jego ostatecznym celem mają być demokratyczne wybory w kraju.
Nagrody:
DOCKANEMA 2007
Luc Damiba – absolwent dziennikarstwa Uniwersytetu w Burkina Faso. Obecnie koordynator programu antykorupcyjnego Réseau National de Lutte Anti-Corruption w Burkina Faso. Jest też organizatorem festiwalu filmowego “Ciné droit libre” w Ouagadougou. Jako filmowiec jest prezesem Semfilms. Wspólnie z Abdoulaye Diallo debiutował jako reżyser dokumentem “Borry Bana” (2003), za który zdobyli wiele istotnych nominacji i nagród filmowych.
Abdoulaye Diallo – z wykształcenia historyk sztuki i archeolog. Wiele lat pracował jako producent radiowy i jako animator kultury. Od 1998 roku zarządza Narodowym Centrum Prasowym, a od stycznia 1999 Narodowym Centrum Prasowym im. Norbert Zongo (CNP-NZ), po zamachu na Norbercie Zongo.
Gideon Vink – ur. 1975 r. w Holandii. Absolwent reżyserii na Akademii Filmowej w Brukseli. Obecnie mieszka i pracuje w Ouagadougou, Burkina Faso. Na co dzień współpracuje z Manivelle Productions, gdzie produkuje reklamy, dokumenty, a także filmy fabularne dla telewizji międzynarodowych (AITV/RFO, TV5, VPRO, itp).
TENGERS:
Tytuł polski: Tengers
Tytuł oryginalny: Tengers
Reżyser: Michael J. Rix
Scenariusz: Michael J. Rix
Zdjęcia: Michael J. Rix
Muzyka: Warren Burley
Obsada: Jo Day (głos), Phillip Mathebula (głos), Michael J. Rix (głos), Anton Schmidt (głos), Rob Vega (głos)
Czas trwania: 68 min.
Kraj produkcji: Republika Południowej Afryki
Rok produkcji: 2007
Tengers to słowo wymyślone przez samego reżysera, oznaczające mieszkańców prowincji Gauteng w południowym RPA, w której toczy się akcja filmu. Ta pierwsza południowoafrykańska pełnometrażowa animacja została stworzona przy użyciu techniki claymation (czyli tworzenia postaci z gliny, np. “Wallace i Grommit”) i w żadnym razie nie jest dla dzieci. Satyryczny ton może przywoływać humor rodem z serialu “South Park”, lecz jego nieodparty czar kryje się w specyficznym rodzaju animacji.
“Tengers” łączy w sobie styl komedii slapstickowej i gorzkiej satyry na współczesne społeczeństwo RPA rodem z “Tsotsi”. To komedia o południowoafrykańskich problemach społecznych, w szczególności zaś o przestępczości i biedzie. Dla wielu zbyt ciężki w odbiorze, jest jednak obowiązkową i ważną pozycją w południowoafrykańskim kinie.
W “Tengers” wyjątkowa jest również determinacja twórcy – obraz kręcono przez 9 lat w Johannesburgu. Dlatego nie jest to film schlebiający gustom – to twórczość wyjątkowa, wynikająca z chęci stworzenia czegoś nietuzinkowego. I rzeczywiście, “Tengers” jest wyjątkowy pod każdym względem. To obraz niszowy, ale nie dlatego zasługuje na naszą uwagę – zasługuje na nią, bo jest to po prostu kawałek świetnego kina.
Nagrody:
Los Angeles DIY FF 2007 – najlepszy film
Michael J. Rix ur. w 1974 r. w Johannesburgu (RPA). Reżyser, scenarzysta i producent narodowości południowoafrykańskiej. W 2002 r. nakręcił “Man in the Street”, a w 2007 r. pierwszy południowoafrykański pełnometrażowy film animowany “Tengers”.
TEZA:
Tytuł oryginalny: TEZA
Scenariusz i reżyseria: Haile Gerima
Zdjęcia: Mario Masini
Muzyka: Vijay Iyer, Jorga Mesfin
Obsada: Abvetedla, Aaron Arefe, Takelech Beyene, Abiye Tedia
Czas trwania: 140 min.
Kraj produkcji: Etiopia, Niemcy, Francja
Rok produkcji: 2008
Bohaterem filmu jest Anberber, lekarz, który po latach spędzonych na studiach medycznych w Niemczech, pełen nadziei wraca do Etiopii. Niestety, zastaje swój kraj pełen chaosu, nękany zamieszkami, przepełniony przemocą. Jego marzenie, by móc leczyć mieszkańców Etiopii zostało zniszczone przez juntę wojskową wykorzystującą naukowców do celów politycznych. Anberber jest bezsilny wobec zaniku humanitaryzmu i wartości społecznych. Po bolesnych i tragicznych latach doświadczeń powraca do rodzinnej wsi w poszukiwaniu spokoju i wytchnienia. Niestety, codzienna przemoc szybko rozwiewa jego nadzieje. Anberber zdaje sobie sprawę, że pokój w jego kraju jest niemożliwy.
Akcja “Tezy” przeskakuje w czasie, pomiędzy studenckimi latami Anberbera, jego pracą zawodową, a powrotem do domu. Za każdym razem bohater musi walczyć, by dostosować się do miejsca, w którym żyje – zarówno w swojej ojczystej Etiopii, jak i w Niemczech na emigracji. Film nawiązuje do osobistych doświadczeń Haile Gerimy (w szczególności wątek czystek wśród etiopskich intelektualistów). Najbardziej wstrząsające sceny mają miejsce w latach 80., kiedy odbywały się procesy pokazowe i egzekucje podczas panowania reżimu Haile Mengistu, który objął władzę w 1974 roku po obaleniu cesarstwa Haile Selassie.
Nagrody:
FESPACO 2009 – najlepszy film
Wenecja MFF 2008 – nagroda specjalna Jury, najlepszy scenariusz
Carthage MFF 2008 – najlepszy film oraz nagrody za najlepszą: muzykę, dźwięk, zdjęcia, scenariusz i drugoplanową rolę męską
Haile Gerima – ur. 1946 r. w etiopskim Gondarze. Jako młody chłopak występował w trupie teatralnej swojego ojca – dramatopisarza i aktora. Swą przyszłość zawodową wiązał z teatrem. W wieku 21 lat wyjechał do USA, gdzie uczył się sztuki aktorskiej w Goodman School of Drama w Chicago. Potem jednak odkrył potęgę kina i przeniósł się na studia do Los Angeles (UCLA). Haile Gerima na stałe mieszka w USA. Od 1975 roku wykłada sztukę filmową na uniwersytecie Howarda w Waszyngtonie. Oprócz prac nad filmami o Afryce i Diasporze, pracy na uniwersytecie, prowadzi także warsztaty alternatywnej reżyserii i scenopisarstwa również poza granicamu Stanów. W roku 1995 został zgłoszony do Brytyjskiego Instytutu Filmowego. Jako członek związku afrykańskich twórców filmowych FEPACI (Fédération Panafricaine des Cinéastes i Comité Africain des Cinéastes) jest koordynatorem wielu seminariów i spotkań afrykańskich reżyserów w USA. Jego studio Mypheduh Films jest jednym z głównych dystrybutorów afrykańskich i afro-amerykańskich filmów w Stanach. Gerima odnosi sukcesy jako producent i reżyser od ponad 30 lat i jest uznawany za jednego z ważnych, wpływowych i przekonujących “twórców-outsiderów” światowej kinematografii. Najważniejsze filmy poza “Teza” w dorobku to: “Mirt Sost Shi Amit” (“Harvest: 3000 Years”) (1975), “Sankofa” (1994) oraz “Adwa: An African Victory” (1999).
Cdn.