Wiedza o Afryce, w tym literaturze tego Kontynentu stopniowo toruje sobie drogę także do polskiego czytelnika. Po 1960 roku (zwanym „rokiem Afryki”), kiedy kilkanaście krajów uzyskało niepodległość, także w Polsce odnotowujemy ożywiony rozwój studiów afrykanistycznych. Literatura afrykańska, tworzona w językach europejskich, stała się prawdziwym odkryciem. Jedną z nielicznych pisarek, które zaistniały na rynku wydawniczym w naszym kraju jest Ken Bugul (prawdziwe nazwisko Mariétou Mbaye Biléoma).
Urodziła się w 1947 roku w Ndoucoumane (wioska w Senegalu), zatem formalnie jeszcze we francuskiej kolonii. W latach 1986-1993 pracowała jako urzędniczka w placówkach Nairobi (Kenia), Brazzaville (Kongo), Lome (Togo). Pełniła funkcję kierownika programu organizacji pozarządowej, zajmującej się projektem planowania rodziny w Afryce (International Planned Parenthood Federation IPPF Africa Region). Od wielu lat mieszka w Porto Novo w Beninie.
Ken Bugul należy do najbardziej utytułowanych pisarek senegalskich. Pierwszą książkę „Le Baobab fou” (Baobab szalony) wydała w Senegalu w 1983 roku. Wszystkie następne w Paryżu: „Cendres et braises” (Popiół i żar, 1994), „Riwan et le chemin de sable” (Riwan albo droga z piasku, 1999), „La Folle et la mort” (Szaleństwo i śmierć, 2000), „De l’autre côté du regard” (Widziane z drugiej strony, 2003), „Rue Félix-Faure” (Ulica Félix-Faure, 2005), „La piéce d’or” (Kawałek złota, 2006).
Ken Bugul w języku wolof (największej grupy etnicznej w Senegalu) oznacza „tą, której nikt nie chce” i nadawane jest kobietom, które urodziły martwe dziecko. To obrazowe określenie pisarka przyjęła jako swój pseudonim. Z jednej strony oddaje charakter uwarunkować społecznych kobiety w społeczeństwie senegalskim, z drugiej – chroniło przed konsekwencjami publikacji odważnej powieści „Widziane z drugiej strony”, podejmującej problem ubezwłasnowolnienia kobiet w realiach tradycyjnych rodzin muzułmańskich. Powieść została uznana przez 69 francuskich księgarzy znanej sieci księgarskiej FNAC za najlepszą powieść 2003 r.oku
To pierwsza książka Ken Bugul przetłumaczona na język polski (zapoczątkowała nową serię Instytutu Wydawniczego: „Spojrzenia”). Autorka gościła na targach książki w Warszawie w 2004 roku. Debiut Ken Bugul – podkreśla Kinga Dunin – nie okazał się „martwym porodem” – z racji poruszanych tematów tabu wywołał ostry skandal w Afryce i bardzo żywą reakcję na całym świecie”. Ken Bugul otrzymała nagrodę Grand Prix Littéraire de l’Afrique Noir (za książkę „Riwan et le chemin de sable” w 1999 roku), w 1999 roku Nagrodę UNESCO dla Kobiet Afryki, a w 2003 roku francuskie Ministerstwo Kultury i Komunikacji przyznało jej tytuł Kawalera Orderu Sztuki i Literatury.
Twórczość Ken Bugul to autoterapia pamięci kobiety, która na zawsze zachowa w swoich powieściach ból małej dziewczynki odrzuconej przez matkę. Jej twórczość to prosty, ale poruszający zapis drogi, jaką trzeba przejść, aby odnaleźć rodzinny dom, połączenie ze zmarłymi przodkami, wreszcie spokój duszy i ukojenie serca.
Sohna Aisha Ndiaye