afryka.org Czytelnia Afryka Inaczej Z cyklu: Mikrokredyty

Werku Tefera do 1996 roku pracował jako dozorca na Uniwersytecie w Addis Abebie. Za całą dobę, którą spędzał na kampusie dostawał 3 BIRR (0,47 USD). Werku mógł również liczyć na darmowy posiłek oraz lokum w jednym budynków uniwersyteckich. Po tym jak w 1996 roku stracił pracę jego sytuacja dramatycznie się pogorszyła.

Przez pewien czas mógł liczyć na wsparcie rodzinny, lecz po kilku miesiącach jego bliscy dali mu do zrozumienia, że nie będą w stanie dłużej go utrzymywać. Werku wpadł wtedy na pomysł założenia własnego przedsiębiorstwa zajmującego się produkcją automatów ciśnieniowych do parzenia kawy i herbaty. Przez długie godziny, jakie spędzał pracując jako dozorca w uniwersyteckiej kawiarni, przyglądał się funkcjonowaniu takich automatów. Kilka razy udało mu się je naprawić, gdy władze uniwersytetu wyznaczały mu takie zadanie. Bogaty w takie doświadczenie Werku uznał, że sam będzie w stanie konstruować automaty tego typu po kosztach znacznie mniejszych niż ich rynkowa wartość.

By zdobyć kapitał na inwestycję w nowe przedsięwzięcie udał się do jednego z konwencjonalnych banków, który odmówił mu kredytu uznając, że byłby on obarczony zbyt dużym ryzykiem. Jedyną organizacją, która chciała udzielić mu kredytu była Addis Credit and Savings Institution (ADCSI). Był to sam początek funkcjonowania tej mikrofinansowej instytucji i nie udzielała ona jeszcze pożyczek grupowych, dlatego zabezpieczeniem kredytu Werku była urzędnicza pensja jego brata. Werku dostał największy z oferowanych wówczas przez ADCSI kredytów w wysokości 1500 BIRR (230 USD), który spłacić musiał w miesięcznych ratach w ciągu następnego roku.

Utworzone przez niego przedsiębiorstwo odniosło olbrzymi sukces. Po tym jak Werku metodą prób i błędów skonstruował pierwszy automat do kawy i herbaty, jego przedsięwzięciem zaczęły interesować się okoliczne kawiarnie. Werku był w stanie wyprodukować jeden automat i sprzedać go z zyskiem za cenę 9000 BIRR, podczas gdy jedyne dostępne na rynku automaty importowane z Indii kosztowały 32000 BIRR. Przez następne 10 lat jego firma nieustannie się rozwijała przynosząc przy tym spore zyski. Dziś Werku spłaca kredyt na 250 000 BIRR a jego przedsiębiorstwo, które zatrudnia 35 osób jest największym w Etiopii producentem automatów do kawy i herbaty.

Werku uważa, że wraz z pierwszym kredytem przyznanym mu przez ADCSI, dostał szansę na odmienienie swojego życia. Jak sam się o sobie wyraża – jest bardzo bogatym człowiekiem, ma trzypiętrowy dom, samochód i mógł założyć rodzinę. Należy do grona klientów ADCSI, którzy odnieśli największy sukces w biznesie.

Sukces Werku Tefery jest dobrą ilustracją tezy Muhammada Yunusa, który stwierdził, że każdy człowiek jest potencjalnym przedsiębiorcą a ekonomiczny status ludzi biednych nie wynika z ich ułomności, tylko z braku możliwości realizacji swojego potencjału. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w swojej przemowie przed Norweskim Komitetem Noblowskim porównywał ubogich do drzewek bonsai (zminiaturyzowane rośliny o sztucznie wymuszonym, płytkim systemie korzeniowym umieszczone w płaskim naczyniu). Ubóstwo, tak jak miniaturyzacja drzewek bonsai, jest rezultatem sztucznie stworzonych, zewnętrznych barier. Zdaniem profesora Yunusa ubóstwo jest wynikiem ograniczeń, jakie system ekonomiczny narzuca na najniższe warstwy społeczeństwa. Przypadek Werku Tefery, jest w tym kontekście dowodem na to, że ubogie osoby w sprzyjających warunkach są w stanie prowadzić rentowną działalność gospodarczą. Jednym ze sposobów kreowania takich sprzyjających warunków jest tworzenie dostępu do usług mikrofinansowych.

Założenia, na których profesor Yunus oparł politykę Grameen Banku wielokrotnie poddawane były krytyce. Według wielu ekonomistów możliwość korzystania z usług mikrofinansowych nie stanowi gwarancji sukcesu nowopowstałego mikroprzedsiębiorstwa. Ich zdaniem bez powiązań na rynku oraz odpowiednich szkoleń wiele ekonomicznych inicjatyw osób ubogich skazanych jest na porażkę.

Ponad to według osób polemizujących z profesorem Yunusem samozatrudnienie nie stanowi remedium na problem ubóstwa, ponieważ tylko niewielka część społeczeństwa ma tzw. „zmysł przedsiębiorczy” i jest w stanie prowadzić własną działalność gospodarczą. Dlatego większość osób ubogich zamiast otwierać własne przedsiębiorstwa wolałaby zostać zatrudniona na etat. Jako że większość osób korzystających z mikrokredytu nie posiada przedsiębiorczych zdolności, pożyczkę wykorzystuje do wygładzania konsumpcji a nie do inwestycji generujących przyszły dochód. Według krytyków teorii Muhammeda Yunusa takie osoby jak Werku Tefera stanowią niewielki procent społeczeństwa.

Założyciel Grameen Banku twierdzi natomiast, że każdy człowiek jest potencjalnym przedsiębiorcą i żeby rozwiązać problem ubóstwa na świecie wystarczy stworzyć warunki, w których potencjał ten zostanie uwolniony. Dlatego jego zdaniem dostęp do mikrokredytu powinien zostać uznany za jedno z praw człowieka.

psp

 Dokument bez tytułu