„Witajcie w Nollywood – N pochodzi od Nigeria – prawie tysiąc dwieście filmów wyprodukowanych rocznie, trzy tysiące stanowisk pracy, setki milionów widzów… w jego stolicy – Lagos, miejscu, w którym sprzedaje się najwięcej na świecie filmów na nośnikach video”.
Rynek video w Nigerii powstał w sposób nieformalny, bez udziału państwa oraz sektora prywatnego, już na początku lat siedemdziesiątych. Kilku reżyserów postanowiło wówczas dystrybuować swoje filmy na kasetach, ponieważ szefowie dużych stacji telewizyjnych odmówili zgody na ich emisję. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, za rządów generała Babangidy, w dużych miastach Nigerii stało się bardzo niebezpiecznie, co spowodowało że Nigeryjczycy przestali chodzić do kina. Coraz większą popularnością zaczęły cieszyć się filmy na kasetach video, ponieważ niemalże każda nigeryjska rodzina miała dostęp do odtwarzacza kaset VHS.
Za początek niebywałego wzrostu popytu na kasety video uznaje się rok 1992. Wtedy powstał film Kennetha Nnebue „Living in Bondage”, który zdobył ogromną popularność w całej Nigerii. Jest to historia o młodym ambitnym Nigeryjczyku, który wstępuje do sekty religijnej. Mężczyzna ma się szybko wzbogacić jeśli podczas jednej z ceremonii obrzędowych złoży swoją ukochaną w ofierze. Film odniósł ogromny sukces kasowy dzięki udziałowi największych sław jorubskiego kina objazdowego (Richard Mofe-Damijo, Segun Arinze, Fred Amata i inni).
Idumota market jest gigantycznym bazarem, na którym można znaleźć większość filmów powstających w Nigerii. Na murach dookoła placu porozwieszane są plakaty informujące o nowościach. Gama gatunków filmowych jest dosyć szeroka. Począwszy od filmów gangsterskich lub/oraz religijnych (niekiedy na plakatach widnieje broń i biblia), jorubskich sag rodzinnych, komicznych skeczy a skończywszy na tzw. „juju films” (z przewagą motywów magiczno-religijnych) oraz hausańskich komedii muzycznych wzorowanych na filmach bollywodzkich (popularne filmy indyjskie).
Pomimo dużej różnorodności gatunkowej wiele scenariuszy filmowych jest do siebie bardzo podobna. Na przykład jeśli film zatytułowany „Genesis of Blood” odniesie sukces kasowy, niedługo pojawiają się jego kopie wzorowane na scenariuszu tego filmu o łudząco podobnych tytułach jak „Origin of Blood”, „Beginning of Blood”, czy też „Birth of Blood”. Gwiazdy należące do pierwszej dziesiątki najbardziej popularnych aktorów zarabiają po kilka milionów naira (waluta Nigerii) rocznie. Sława niektórych z nich przekroczyła już granice Nigerii. Do najsłynniejszych należą: Genevieve Nnaji, Omotola Stephanie Okereke, Jim Iyke, Ramsey Nouah oraz Nkem Owoh.
Na określenie filmu fabularnego stosuje się w Nigerii termin „drama”. Jego użycie wskazuje na to, że najważniejszy w filmie jest dramatyzm jego akcji, stopień wytworzonego napięcia. Budżet większości filmów jest bardzo niski. Efekty specjalne, które pojawiają się w filmach, są najczęściej zabiegami montażu. Główna postać filmu „Osuofia in London”, strzela do antylopy… której zdjęcie zostało wycięte z filmu przyrodniczego. W innym filmie „The President must not die”, pojawiające się w jednej ze scen helikoptery są archiwalnymi zdjęciami pochodzącymi z okresu wojny biafrańskiej. Należy przy tym podkreślić, że dramatyzm i spektakularność są cechami kina popularnego.
Pomimo tych mankamentów nigeryjskie filmy w formacie video cieszą się coraz większą popularnością. Dochody tego przemysłu rosną z roku na roku. W 1994 roku wynosiły 250 milionów naira, aby dziesięć lat później osiągnąć zawrotną sumę 12 miliardów. Co więcej Nollywood zyskał sobie popularność także poza granicami Nigerii.
Szacuje się, że w Kenii sprzedaje się co roku około miliona kaset. W Beninie filmy w języku joruba są oglądane nie tylko w video klubach lecz także w salach kinowych. Kupcy przekraczający granicę między Nigerią a Nigrem dają celnikom kasety video jako łapówki. Jeden z nigeryjskich dziennikarzy, podczas pobytu w Liberii (w czasie trwania wojny domowej w tym kraju), zauważył że rebelianci posiadali telewizor, magnetowid oraz pokaźną kolekcję nigeryjskich kaset video. Mieszkańcy pozostałych krajów kontynentu mogą regularnie oglądać nollywodzkie produkcje na kanale telewizji satelitarnej Africa Magic, która została uruchomiona w 2003 roku.
Produkcja filmów na nośnikach video w Nigerii jest znacząca ze względu na: ilość filmów; ich tematykę, odzwierciedlającą problemy nigeryjskiego społeczeństwa; sposób produkcji i dystrybucji video (warto zauważyć, że na okładce każdej kasety znajdują się reklamy innych filmów, a na jej początku nagrane są ich fragmenty) oraz sposób ich finansowania. Nollywood jest dla kina w Afryce jak szybko rozprzestrzeniająca się, nieuleczalna choroba zakaźna… która cieszy się dużym poparciem społecznym.
Aleksandra Gutowska