Uważaj na słowa: Przewodnik po afrykańskim slangu AIDS

afryka.org Czytelnia Afryka Inaczej Uważaj na słowa: Przewodnik po afrykańskim slangu AIDS

HIV i AIDS dotyka coraz większą liczbę osób w Afryce, wpływa na całe społeczności, życie rodzinne, styl życia i ekonomię. Kształtuje także język, budując specyficzny slang, w którym Afrykańczycy rozmawiają o chorobie i który dobrze oddaje ich nastawienie. Slangu używają tym chętniej, że pozwala zbudować dystans do choroby, odziera ja z dramatyzmu, oswaja ją.

Poniżej przykłady, jak o HIV/AIDS mówi Afryka, od przedmieść Johannesburga do zatłoczonych ulic Lagos.

Angola (język Portugalski)
Pisar na mina – Zarazić się HIV to jak “wejść na minę”
Bichinho – “Mały robak”, czyli wirus

Namibia i część Angoli (języki Oshindonga i Oshiwambo)
Okakiya – “Kolec”
Omukithi gwo goni – “Wstydliwa choroba”

Kenia (język Kikuju)
kagunyo – “Robak” (określenie HIV)

Nigeria (różne języki: Hausa, Igbo, Yoruba)
Kabari Salama aalaiku – “Uwaga, grób”
Tewo Zamani – “Choroba pokolenia”
Oria Obiri na aja ocha – “Śmiertelna choroba”
Eedi – “Klątwa”
Arun ti ogbogun – “Nieuleczalna choroba”

RPA (IsiXhosa, IsiZulu, angielski)
Udlala ilotto – “Trafić w lotto” (zarazić się HIV)
Unyathele icable – zarazić się HIV jest jak „iść po rozbujanej linie”
Having three kids/ The “three letters” – “Mieć troje dzieci”/ “Trzy litery” – (w odniesieniu do HIV)
A slow puncture – “Przebita opona” (odnosi się do stopniowego osłabienia i utraty wagi)

Tanzania (język suahili)
amesimamia msumari – “Mieścić się na główce od szpilki” (aluzja do związanej z AIDS utratą wagi) ;
mdudu – “Robak”

Zambia (języki Nyanja, Bemba)
Ka-onde-onde – “Od tego jesteś chudszy i chudszy” (HIV)
Bamalwele ya akashishi – “Ci, którzy cierpią przez zarazki” (nosiciele HIV)
Kaleza – “Żyletka” (bo choroba powoduje utratę wagi, tak, jakby “obierała” człowieka z ciała)

Zimbabwe (języki Shona i angielski)
Ari pachirongwa – “Jest na leczeniu”
Mukondas – “Epidemia”
Akabatwa – “Został złapany” (usłyszał diagnozę)
Zvirwere zvemazuvano – “Obecne choroby”
Shuramatongo – “Zły znak dla rodziny”
Red card – “Czerwona kartka” (jak w piłce nożnej – oznacza koniec gry)
RVR – Slangowe określenie leków ARV
Boarding pass – “Paszport” (na tamtą stronę)
Departure lounge – “Hala odlotów”

Namibia i część Angoli (języki Oshindonga i Oshiwambo)
Okakiya – “Kolec”
Omukithi gwo goni – “Wstydliwa choroba”

maru, IRIN

 Dokument bez tytułu