Spike Lee jest bez wątpienia ikoną afro-amerykańskiego kina. Stworzył własny, niepowtarzalny styl, docierając na artystyczne wyżyny w filmie.
Filmy Spike’a Lee wyszły już poza ramy rasowych podziałów. Lee postanowił te podziały likwidować, portretując współczesne mu amerykańskie społeczeństwo. Jednocześnie nie zamierzał utracić swojej tożsamości Afro-Amerykanina.
Pizzeria…
W 1989 roku swoją premierę miał „Do the Right Thing”. Głównym miejscem, gdzie rozgrywa się akcja tego filmu, jest włoska pizzeria przy ulicy w Brooklynie, zamieszkanej przez afro-amerykańską społeczność. Jej właściciel Sal twierdzi, że nie ma uprzedzeń rasowych. Obok pizzerii znajduje się sklep prowadzony przez Koreańczyków. W najgorętszy dzień lata narastają napięcia między mieszkańcami. Żniwo nadchodzącej awantury zostanie zebrane w pizzerii.
Główną rolę w filmie, Mookie’go, zagrał sam reżyser, Lee. Towarzyszą mu Sal (Danny Aiello – nominowany za tę rolę do Oscara), Pino, jeden z synów sala (w tej roli John Turturro) i Da Mayor (Ossie Davis, reżyser pokazywanej w tym roku na przeglądzie „Wojny Gordona”). Wszyscy zagrali rewelacyjnie i bez wątpienia, dzięki ich doskonałej grze film można zaliczyć do najlepszych. Nie przeszkodził brak aktora, którego Lee chciał obsadzić w roli Sala – rozmowy z Robertem De Niro w tej sprawie zakończyły się niepowodzeniem.
…i jazz
W drugim głośnym filmie, „Mo’Better Blues”, Lee opowiedział historię jazzowego zespołu. W roli trębacza Bleeka, wystąpił Denzel Washington. Bleek ma wielki talent i jedną dużą wadę. Nie znosi sprzeciwu. Oprócz wewnętrznej rywalizacji w grupie muzyków, kością niezgody jest manager Giant, w tej roli Spike Lee. Doprowadzi to do konfliktu w zespole, który będzie chciał pozbyć się nałogowego hazardzisty Gianta. Kiedy Bleek będzie świadkiem pobicia Gianta, postanowi mu pomóc. W ten sposób skończy swoje marzenie o karierze.
Lee osadził akcję filmu na przełomie lat 60. i 70. Został jednak skrytykowany za stereotypowe sportretowanie żydowskich właścicieli klubu nocnego, w którym gra Bleek i jego zespół. Liga Przeciwko Zniesławieniu stwierdziła wręcz, że Lee zamiast osłabiać stereotypy, tylko je wzmocnił. Lee był innego zdania.
Film przeszedł do historii afro-amerykańskiego kina, nie tylko dzięki doskonałym aktorom – Washington, Lee i Wesley Snipes, ale przede wszystkim dzięki muzyce. W „Mo’Better Blues wykonują ją Terence Blanchard, Miles Davis i Branford Marsalis.
Paweł Średziński
Oba filmy będzie można zobaczyć w sobotę i w niedzielę w warszawskim KINO.LAB. Więcej szczegółów na specjalnej stronie Afroameryka2010.