afryka.org Czytelnia Afryka Inaczej Odeszli

W tradycji wielu regionów Afryki, zmarli nie odchodzą, dopóki żyje pamięć. Dzień Wszystkich Świętych jest dobrą okazją do wspomnienia tych, którzy odeszli w czasie ostatnich 12 miesięcy. Przypomnijmy sobie kilka zmarłych postaci pochodzenia afrykańskiego.

Margaret Atieno Ogola (1958-2011), kenijska pisarka, autorka powieści The River and the Source i I Swear by Apollo. Pierwsza z nich opowiadała o czterech pokoleniach Kenijek, żyjących w zmieniającej się rzeczywistości Afryki Wschodniej. Znalazła się też wśród lektur w kenijskim sylabusie. Ogola zdobyła też nagrodę Commonwealthu dla Afryki za swoją książkę. Sama autorka tak powiedziała o swojej inspiracji do napisania powieści: „Inspiracją do napisania tej książki była moja matka, która przekazała mi mądrość swojej matki i babki. Ta siła i wsparcie, które funkcjonują w afrykańskiej rodzinie jest najważniejszą częścią naszej kultury i powinny być zachowane za wszelką cenę.”  Zajmowała się nie tylko pisaniem. Pracowała jako lekarz pediatra w hospicjum dla dzieci osieroconych z powodu HIV/AIDS. Stała na straży praw człowieka, broniąc nienaruszalności ludzkiego życia: „Dopóki nie rozpoznamy w każdym istnieniu, jego niepowtarzalności i wartości, nie możemy mówić o prawach człowiekach. Prawa te obejmują prawo do narodzin, z którego skorzystaliśmy. Prawdziwa sprawiedliwość powinna dotyczyć, każdego człowieka, młodego i starego, pełnosprawnego i niepełnosprawnego. Przypadkowe atrybuty, które nabywamy, takie jak kolor skóry, płeć, warunki materialne, niepełnosprawność, nie powinny być wykorzystywane, jako wymówka do pozbawienia prawa do życia.” Przegrała walkę z nowotworem.

Khairy Shalaby (1938-2011), egipski pisarz, autor 70 książek, w tym 20 powieści, uznawanych za literacki zapis głosu egipskiej ulicy. Wśród najbardziej znanych zanlazły się: The Hashish Waiter, The Lodging House i The Time-Travels of the Man Who Sold Pickles and Sweets.

Hekmat Abu Zeid (1922-2011), egipska polityk, pierwsza kobieta minister w dziejach Egiptu. Ministerialną tekę objęła w 1962 roku. Zajmowała się sprawami społecznymi. Utorowała drogę Egipcjankom do rządu. Miała wielki wpływ na kształtowanie się egipskiego prawa w zakresie spraw społecznych oraz systemu ubezpieczeń. Była zwolenniczką naseryzmu. Po zakończeniu epoki Nasera, przebywała na wygnaniu. Wróciła po ponad dwudziestu latach.

Elizabeth Bessem Ayamo Manga (1951 – 2011), znana też jako Bébé Manga, jedna z najbardziej znanych kamerunskich piosenkarek, wykonujących makossę. Jej najsłynniejszym utworem była piosenka  “Ami O”. Największe sukcesy odnosiła w latach 80. Swoją karierę rozpoczęła na Wybrzeżu Kości Słoniowej w 1975 roku.

Christy Uduak Essien-Igbokwe (1960–2011), kolejna piosenkarka, tym razem z Nigerii. Była też pierwszą kobietą, pełniącą funkcję prezeski Stowarzyszenia Wykonawców Muzyki Nigerii. Występowała również w filmach wyprodukowanych w nigeryjskim Nollywood. Jej talent przetrwał w 11 albumach.

Prince Twins Seven Seven (1944-2011), nigeryjski muzyk, malarz i rzeźbiarz. Swoją karierę rozpoczął w latach 70. W swojej twórczości inspirowała go tradycja Jorubów, jednej ze wspólnot zamieszkujących Nigerię. UNESCO mianowało tego artystę swoim ambasadorem dla pokoju.

Samuel Kamau Wanjiru (1986 –2011), kenijski sportowiec, specjalizował się w długich dystansach. W 2007 roku pokonał rekord na odcinku 20 kilometrów. Rok później wygrał marathon w czasie igrzysk w Pekinie, bijąc dotychczasowy rekord i zostając pierwszym Kenijczykiem, ze złotym medalem za maraton na olimpiadzie. W następnym roku wygrał maratony w Londynie i w Chicago. Zginął w wyniku upadku z balkonu. Do dziś policja nie wie, czy było to samobójstwo, czy też nieszczęśliwy wypadek.

Noxolo Nogwaza (1987 – 2011), południowoafrykańska działaczka na rzecz obrony praw osób homoseksulanych. Została zgwałcona, a następnie zamordowana z nienawiści. Sprawcy pozostają nieznani.

Fanizani Akuda (1932-2011), rzeźbiarz z Zimbabwe. Jego prace osadzone w tradycji Szona, jednej ze wspólnot zamieszkujących jego ojczyznę, zdobyły popularność poza Afryką.

Anthony Enahoro (1923 – 2010), nigeryjski działacz antykolonialny i prodemokratyczny. Związany z ruchem na rzecz niepodległości Nigerii.  

Ramadhani “Remmy” Mtoro Ongala (1947 –2010), gitarzysta i piosenkarz z Tanzanii. Wykonywał kongijską odmianę rumby. Zainspirował też nowy nurt w tanzańskiej muzyce, przeciwko rasizmowi i niesprawiedliwości społecznej.

Abraham Serfaty (1926 –2010), marokański działacz na rzecz demokracji. Był ofiarą prześladowań ze strony władz Maroka. 17 lat spędził w więzieniu, 8 na wygnaniu. Do Maroka wrócił w 2000 roku.

Abdoulaye Seye (1934 –2011), sprinter z Senegalu, w 1960 roku w barwach Francji zdobył  brąz w biegu na 200 metrów na olimpiadzie w Rzymie.

Dieudonné Kabongo (1950 – 2011) belgijski satyryk i aktor, pochodził z Demokratycznej Republiki Konga. Do Belgii wyemigrował w 1970 roku. Zanim zaczął być artystą studiował na studiach elktromechanicznych. Potem rozpoczął sceniczno-filmową karierę. Zmarł w czasie występu.

Wangari Muta Mary Jo Maathai (1940 –2011), laureatka pokojowej nagrody Nobla, ekolożka i działaczka na rzecz praw człowieka. Założycielka ruchu Green Belt, zabiegała o zrównoważony rozwój, jako najskuteczniejszy sposób ochrony środowiska. Była członkinią kenijskiego parlamentu. Przegrała swoją ostatnią walkę z nowotworem.

p

 Dokument bez tytułu