Misje ONZ (10): Wybrzeże Kości Słoniowej 2003-?

afryka.org Czytelnia Afryka Inaczej Misje ONZ (10): Wybrzeże Kości Słoniowej 2003-?

Polacy wzięli udział w dwóch misjach ONZ realizowanych na Wybrzeżu Kości Słoniowej – kraju, który przeszedł metamorfozę od „cudu gospodarczego” pod koniec XX w. do Hobbesowskiego „bellum omnia contra omnes” w XXI w.

Etiologia konfliktu

Pierwsze dwie dekady od uzyskania niepodległości Wybrzeże Kości Słoniowej odnotowywało spektakularny wzrost gospodarczy (le miracle économique). Ekonomika kraju oparta była na monokulturze rolniczej – postkolonialnych plantacjach kakao, kawy, w mniejszym stopniu kauczuku, palmy oleistej. WKS funkcjonowało jako spichlerz francuski, eksportujący zbiory do Starego Świata. Załamanie na rynkach światowych przełomu lat 70-tych i 80-tych, spadek cen kakao, przyczyniły się do gwałtownej pauperyzacji ludności oraz narastania napięć społecznych. Konflikty wybuchły dopiero po śmierci rządzącego krajem przez ponad trzy dekady Félixa Houphouët-Boigny (1993). Podjęte przez jego następcę – Henri Konan Bédié – programy tworzenia się świadomości narodowej (Ivoirité) przyczyniły się do eskalacji resentymentów etniczno-religijnych, walki między grupami etnicznymi Bete i Baule, narastania postaw ksenofobii (głównie wobec pracowników firm francuskich i muzułmańskich migrantów z Burkina Faso zatrudnianych na plantacjach kakaowca, w mniejszym stopniu wobec Libańczyków monopolizujących drobny handel i pośrednictwo przy zbiorze kakao).

W 1999 roku Bédié został obalony przez generała Roberta Guéï. Przeprowadzone rok później wybory zakończyły się sukcesem Laurenta Gbagbo. Z wyścigu o prezydenturą został wyłączony Alassane Ouattara, przedstawiciel ubogiej, muzułmańskiej północy. Po wyborach wybuchła krwawa wojna domowa, zakończona układem Linas-Marcoussis. Mimo to sytuacja w kraju pozostawała napięta, co potwierdziły wybory prezydenckie w 2010 roku oraz eskalacja konfliktu na początku 2011 roku. Po trwającej kilka miesięcy powyborczej wojnie domowej władzę zdobył Ouattara. Obecnie sytuacja na WKS unormowała się, ale kontyngenty ONZ pozostały[1].

UNOCI – MINUCI

27 lutego 2004 roku rezolucja nr 1528 Rady Bezpieczeństwa ONZ[2] utworzyła Operację ONZ na WKS (United Nations Operation in Cotê d’Ivoire – UNOCI)[3]. UNOCI stanowiła kontynuację Misji Organizacji Narodów Zjednoczonych na Wybrzeżu Kości Słoniowej (United Nations Mission in Côte d’Ivore – MINUCI)[4]. MINUCI stanowiło przykład misji o charakterze politycznym, organizowanej przez ONZ przy współpracy z ECOWAS, celem wprowadzenia postanowień pokojowych układu Linas-Marcoussi. UNOCI kontynuuje założenia MINUCI – monitoruje sytuację militarną, kontroluje proces powrotu uchodźców wojennych, utrzymuje kontakt z przebywającymi na WKS siłami francuskimi. Podstawy prawne UNOCI to rezolucje 1942 (29.09.2010), 1951 (24.11.2010), 1962 (20.12.2010), 1967 (19.01.2011), 1992 (30.06.2011).

Głównym celem UNOCI jest pomoc humanitarna, reintegracja społeczeństwa, demobilizacja oddziałów Nowych Sił Zbrojnych (nazywanych przez wojska lojalne Gbagbo – rebeliantami), rozbrojenie wojska WKS, niszczenie sprzętu wojskowego oraz pomoc władzom tego kraju w odbudowie instytucji publicznych.

Siedzibą misji jest Abidjan. W skład MINUCI i UNOCI wchodzą przedstawiciele blisko 50 krajów, w tym dwóch Polaków. Na początku 2012 roku UNOCI tworzyło ponad 12 tysięcy osób (9418 żołnierzy, 197 obserwatorów wojskowych, 1330 policjantów, 401 przedstawicieli personelu cywilnego, 748 lokalnych pracowników, 269 wolontariuszy).

Maciej Miszczak, Błażej Popławski

[1] B. Ndiaye, Konflikt na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Uwarunkowania historyczne, w: Współczesne konflikty międzynarodowe i etniczne, red. D. Kebede Gemechu, Olsztyn 2009.

[2] Tekst Rezolucji: http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/1528%282004%29&referer=http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/unoci/&Lang=E, dostęp 24.03.2012.

[3] Strony misji: http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/unoci/index.shtml, http://www.onuci.org/, dostęp 24.03.2012.

[4] Rezolucja Rady Bezpieczeństwa nr 1479 z 13 maja 2003 roku – http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N03/357/86/PDF/N0335786.pdf?OpenElement, dostęp 24.03.2012.

 Dokument bez tytułu