Współczesne życie społeczno-polityczne w islamskim Senegalu cechuje swoisty fenomen, który ostro kontrastuje z większością islamskiego świata – kobiety biorące czynny udział w każdej dziedzinie życia publicznego.
Dlaczego pozycja kobiet w Senegalu, który w ponad 90 procentach stanowi społeczeństwo muzułmańskie różni się od większości państw islamskich? Odpowiedź na to pytanie narzuca historia, religijna filozofia i pragmatyzm oraz fakt, że Senegal był skrzyżowaniem wielu kultur i religii przez więcej niż 2 tysiąclecia, pomagał kształtować otwartą mentalność.
Prawdziwy zwrot w tym zakresie nastąpił w Senegalu w 1960 roku, kiedy ten uzyskał niepodległość od Francji. Narodziny republiki senegalskiej zapoczątkowały decydujące zmiany w sytuacji kobiety senegalskiej w rodzinie, państwie i społeczeństwie. Pierwszy prezydent niepodległego Senegalu – Leopold Sédar Senghor (był katolikiem), rozumiał że mały naród z limitem naturalnych bogactw może nie prosperować dobrze kiedy połowa jego populacji jest odsunięta od życia społecznego i ignorowana. Dlatego też rozpoczął reformy przełamujące obyczaje dyskryminujące kobiety. Jego program zawierał również postulaty dotyczące emancypacji kobiet. Rozumiał bowiem, że koniecznością ówczesnych czasów było poprawienie sytuacji kobiety we wszystkich dziedzinach. Swoje poglądy na emancypację kobiet realizował również w prawodawstwie, wprowadzając reformy prawne.
Pierwszą główną reformą społeczną w nowej republice było przyjęcie konstytucji, wprowadzającej równouprawnienie. Natomiast Kodeks Rodzinny i Kodeks Karny zapoczątkowały proces liberalizacji, który był kontynuowany przez następców Senghora. Przyjęta w 1960 roku konstytucja znosi całkowitą dyskryminację kobiet, gwarantuje kobietom prawo do pracy bez zgody męża. Przyjęty w 1972 roku. Kodeks Rodzinny określał najważniejsze prawa kobiet w życiu rodzinnym i społecznym. Z kolei w Kodeksie Karnym z 24 stycznia 1999 roku znalazły się zapisy mówiące o karaniu wszelkich form przemocy wobec kobiet, włączając w to molestowanie seksualne, gwałt, okaleczanie ciała (obrzezanie). Ponadto Senegal ratyfikował najważniejsze międzynarodowe traktaty prawne, dotyczące praw kobiet.
Zatem od roku, w którym Senegal uzyskał niepodległość, kobiety wyemancypowały się, są bardzo aktywne, formalnie uzyskały równe prawa z mężczyznami. Mają swobodny dostęp do nauki i pracy. Dzisiaj kobiety reprezentują ponad połowę uczniów na wszystkich szczeblach systemu edukacji, włączając uniwersytety. Są adwokatami, inżynierami, urzędnikami. Kobiety uczestniczą w życiu społecznym i politycznym kraju.
Pierwszą kobietą – posłanką w parlamencie senegalskim była Caroline Faye Diop (1963). W 1978 roku po raz pierwszy prezydent Senghor na stanowisko ministra w swoim rządzie powołał kobietę. Wspomniana Caroline Faye Diop pełniła funkcję Sekretarza Stanu ds. Kobiet. Chociaż ta swoista promocja senegalskiej kobiety w kwestii awansu społecznego i politycznego na najważniejsze funkcje w państwie miała miejsce dopiero 18 lat po uzyskaniu niepodległości, jej znaczenie w procesie emancypacji kobiet trudno przecenić. Rozpoczął się etap stałego udziału kobiet w życiu politycznym.
Do rządu weszły m.in.: Maimouna Kane, Marie Sarr Modj, Mantoulaye Guène. 4 marca 2001 roku po raz pierwszy w historii Senegalu premierem rządu została kobieta – Mama Madiora Boye. Jak podkreśla Seynabou Ndiaye Sylla, od momentu niepodległości rząd senegalski prowadzi politykę promocji kobiet, czasami stanowczych, czasami niepewnych siebie. Jednocześnie można stwierdzić, że kobiety odegrały swoją rolę, jeżeli chodzi o te dziedziny, które najbardziej niepokoją kobiety: równość kobiet i mężczyzn w prawach politycznych i w dostępie do stanowisk decyzyjnych. Pod tym względem złotymi zgłoskami trzeba zapisać nominację Mama Madiora Boye na stanowisko premiera Senegalu po przemianach politycznych w roku 2000.
Wprawdzie – zdaniem Seynabou Ndiaye Sylli – statystyka pokazuje słabą reprezentację kobiet w kręgach decyzyjnych życia politycznego, który jako dowód przywołuje fakt, iż od 1978 roku, daty nominacji pierwszej kobiety ministra, do 21 maja 2001 roku, było 27 kobiet ministrów na 157 mężczyzn w dwudziestu rządach. Jednakże uwzględniając specyfikę rozwoju młodego kraju demokratycznego oraz silne zakorzenienie tradycji patriarchalnej i islamskiej, zarysowujące się tendencje można oceniać pozytywnie i optymistycznie. Tym bardziej, że chociaż stopniowo i powoli, ale systematycznie z roku na rok statystyki poprawiają się na korzyść kobiet. Coraz większe znaczenie odgrywa procentowa liczba kobiet w parlamencie, która w 2001 roku wyniosła 25%, natomiast w Zgromadzeniu Narodowym 10%. Obecnie w rządzie 8 kobiet pełni funkcje ministrów.
Rząd senegalski podjął inicjatywy, mające na celu zmniejszenie różnic w integracji między kobietami i mężczyznami. Zainicjowano m.in. Dni Kobiet (od 10 marca 1980 roku). To 2-tygodniowy cykl imprez o charakterze edukacyjnym, naukowym, kulturalnym, rozrywkowym, bloku specjalnych programów w telewizji państwowej. Ministerstwo Rozwoju Społecznego opracowało w 1982 roku Państwowy Plan Działań na Rzecz Kobiet. Stolica Senegalu chętnie staje się siedzibą działań o wymiarze międzynarodowym. 27-29 grudnia 1982 roku w Dakarze odbyła się międzynarodowa konferencja kobiet, podczas której zajmowano się różnymi formami ucisku kobiet w Trzecim Świecie, takimi jak: okaleczenia seksualne, poligamia, analfabetyzm i zasady religijne. W maju 2005 roku Dakar gościł pierwsze damy państw afrykańskich, podczas międzynarodowej konferencji na rzecz walki z AIDS.
Sohna Aisha Ndiaye