Wał zachodniosaharyjski, nazywany też marokańskim, powstał ponad dwadzieścia lat temu, aby zatrzymać bojowników Frontu Polisario przed atakami na pozycje Marokańczyków. W ten sposób miał pomóc marokańskim okupantom w podziale obszarów kontrolowanych przez Maroko oraz tych, położonych wzdłuż wschodniej i południowej granicy Sahary Zachodniej, gdzie kontrolę sprawował Polisario.
Był jeszcze jeden powód. Surowce mineralne, które wydobywano w strefie okupowanej, i przez to była ona tak bardzo ważna dla Rabatu. Pomimo dwóch powszechnie przyjętych nazw muru na Saharze Zachodniej, Polisario używał jeszcze jednej – „mur hańby”.
Marokańskie fortyfikacje powstały na niezamieszkanym obszarze. Przebiegają przez nieprzyjazne dla ludzkiego osadnictwa terytorium. Zostały wzniesione z kamieni i piasku. Mur wznosi na wysokość około trzech metrów. Wzmacniają go dodatkowe bariery, bunkry i pola minowe. Tuż za nim rozmieszczone są bazy wojskowe i stanowiska artylerii, wspierane przez maszty radarowe i specjalny sprzęt elektroniczny, pozwalające Marokańczykom monitorować „mur zachodniosaharyjski”.
Ostatecznie powstało sześć linii murów, o łącznej długości 2500 kilometrów. Ich początek znajduje się na dalekim południu Sahary Zachodniej, na wschód od Guerguerat, w pobliżu mauretańskiego miasta Nouadhibou. Następnie biegną w kierunku północno-wschodnim, aby skręcić na wschód, gdzie spotykają się z granicą Algierii i podążają wzdłuż niej jeszcze przez 200 kilometrów w głąb południowo-wschodniego Maroka.
Marokańczycy rozpoczęli budowę muru na Saharze Zachodniej, jeszcze w 1981 roku. Zakończyli ją sześć lat później. W ten sposób Rabat podzielił Saharę Zachodnią, zagarniając zamieszkane i obfitujące w fosforany (kopalnia fosforanów w Bou Craa) rejony tej byłej hiszpańskiej kolonii. Maroko nazywa je „południowymi prowincjami” Królestwa Maroka. Natomiast bezludne i bezwartościowe fragmenty Sahary znalazły się na wschód od muru, pozostawione jako „wolna strefa”. Kontrolę nad tą strefą przejął Polisario.
Budowa wałów została zrealizowana w sześciu etapach. Najpierw powstał mur otaczający trójkąt, w któym znalazły się: stolica Sahary Zachodniej El-Aaiun, Smara i kopalnie w Bou Craa. Następnie postawiono pięć kolejnych wałów.
Mur wzniesiony przez Marokańczyków był odpowiedzią na wzmagającą się aktywność bojową zachodniosaharyjskich partyzantów. Po tym jak Maureatnia zrezygnowała z okupacji Sahary Zachodniej, skoncentrowali oni wszystkie swoje siły na atakowaniu marokańskich pozycji. Sprawne akcje Polisario zmusiły, nieraz silniejszego, przeciwnika do ucieczki bądź opuszczenia pozycji. Saharyjczycy zapuszczali się też w głąb Maroka. Tamę tym zuchwałym atakom postawiły dopiero wały wybudowane w latach 80-tych.
Niestety budowa murów na Saharze Zachodniej nie budziła protestów opinii międzynarodowej. Może to dziwić szczególnie w Europie, która po 1989 roku zaczęł burzyć mury i godzi się na marokańską okupację. Jedynym państwem jawnie broniącym Saharyczjczyków była Algieria. To z jej terytorium, z obozów w Tindouf, swoje słynne ataki wyprowadzał Front Polisario.
(kofi)