Bardzo często słyszę pytanie o instrument nazywany djembe. Wynika to z jego popularności, bo większość osób, które grają w Polsce muzykę afrykańską, robią to właśnie na nim.
Nie ma nic w tym złego, że jest on tak popularny w Polsce, ale kiedy ktoś mnie zapytał – Czy w Kenii grają na djembe? – postanowiłem napisać to krótkie wprowadzenie do instrumentów, na których grają Kenijczycy.
Niezależnie od tego polecam własne poszukiwania, ponieważ zaprezentowany tutaj wybór nie jest pełny, lecz mam nadzieję, że odpowiada na postawione mi pytanie. A ta odpowiedź brzmi – Nie, nie grają na djembe, bo urodziło się ono w Afryce Zachodniej, a Kenia to Afryka Wschodnia z własną tradycją muzyczną.
Nyatiti to instrument ludów Luo z prowincji Nyanza, zamieszkujących nad jeziorem Wiktoria. Jest wyposażony w 8 strun. Towarzyszy utworom wokalnym o uroczystym charakterze.
Kiringongo, instrument podobny do marimby, z wybrzeża Kenii. Posiada od 7 do 8 strojonych sztabek z twardego drewna. Wydaje dźwięk po uderzeniu drewnianymi pałeczkami, zakończonymi gumą. Używany do gry solo, jak i w zestwie z innymi instrumentami jak kayamba i bębnami sengenya.
Obokano pochodzi z Kisii, w prowincji Nyanza Południowa, nad jeziorem Wiktorii. Posiada 8 strun opartych na mostku z bambusa, przez co wydobywa charakterystyczny dźwięk. Obokano towarzyszy w śpiewie i tańcu.
Bębny sengenya to zestaw 4 bębnów z twardego drzewa, obciągniętych kozią skórą i ustawionych w drewnianym statywie. Gra na nich jednych osoba, wydobywając dźwięk poprzez rytmiczne uderzanie dłońmi. Są często używane na Wybrzeżu Kenii.
Bębny Luo (inaczej Bul), znad jeziora Wiktorii, to zestaw do 6 bębnów różnych rozmiarów, ustawionych na ziemi. Zrobione z blachy obciągniętej błoną z krowiego jelita, która jest cieńsza niż kozia skóra, a przez to bardziej elastyczna. Gra na nich jedna osoba, używając drewnianych pałek. Niektórzy twierdzą, że bębny Luo to pierwowzór współczesnej perkusji.
Chivoti to rodzaj fletu poprzecznego używany na wybrzeżu Kenii. Zrobiony z drewna ma sześć otworów. Może być uzywany do popisów solowych, ale także do gry w zestawie z bębnami Sengenya i kiringongo. Czasami flecista Chivoti przerywa grę, aby odśpiewać część wokalną.
Orutu to jednostrunowe skrzypce z Nyanzy Północnej w zachodniej Kenii. Smyczek w kształcie łuku jest wykonany z sizalu. Używany w utworach świeckich i religijnych.
Paweł Średziński