Ci, którzy żyją w sercu wyspy

afryka.org Czytelnia Poznaj Afrykę! Ci, którzy żyją w sercu wyspy

Środkowy Madagaskar łączy się nierozerwalnie z dziejami ludu Merina, który w XIX wieku był w stanie podporządkować całą wyspę. Dziś jest on najliczniejszą grupą etniczną wśród Malgaszów – stanowi ¼ malgaskiej społeczności. Obok nich w sercu wyspy mieszkają Bara, Betsileo i Tsimihety.

Merina

Nazwa Merina oznacza „tych, którzy widzą bardzo daleko”. Nawiązuje to do ich przeszłości, kiedy podporządkowali sobie „ósmy kontynent” i kontrolowali najbardziej odległe części Madagaskaru. W dziewiętnastym stuleciu umocnili swoją pozycję na wyspie, dzięki najlepiej zorganizowanej, jak na lokalne warunki, strukturze politycznej, społecznej i gospodarczej. Królestwo ludu Merina swój sukces zawdzięczało konsekwentnej i scentralizowanej administracji. Pomimo kolonizacji francuskiej i niepowodzenia rewolucji przeciwko Francji w 1947 roku, do dziś pozostają malgaską elitą.

Początkowo stolicą ludu Merina były ziemie wokół obecnej stolicy Madagaskaru – Antananarivo. Z czasem, wraz z ekspansją terytorialną, przedstawiciele ludu Merina docierali do wszystkich części wyspy jako urzędnicy, czy też handlarze. Obecnie mieszkają we wszystkich dużych malgaskich miastach.

Merina są identyfikowani z Azjatmi. Decyduje o tym ich kultura. Merina wchodzili w związki małżeńskie tylko w obrębie swojej grupy etnicznej (endogamia). Wyróżniał ich również sposób uprawy roli – tzw. mokra uprawa ryżu znana w południowo-wschodniej Azji.

Merina dzielili Malgaszy na fotsy, do których należą oni sami i na mainty, potomków niewolników, bądź jeńców wojennych, ale też ogólnie ludność afrykańskiego pochodzenia.

Betsileo

Betsileo stanowią 12,1 procent współczesnych mieszkańców Madagaskaru. Zamieszkują na południe od ludu Merina, na obszarze o powierzchni 40 tysięcy kilometrów kwadratowych. Ich kultura przypomina tę, która wyróżnia ich północnych sąsiadów (Merina). Uchodzą za najlepszych rolników na wyspie. Opanowali do perfekcji sztukę zakładania upraw ryżu na zboczach wzgórz.

Betsileo zostali zjednoczeni pod koniec XVIII wieku przez króla Andriamanalimbetany z Isandra, ale już w 1830 roku musieli uznać zwierzchnictwo silniejszych od siebie Merina. Pomimo podporządkowania się królestwu ludu Merina, zachowali część przywilejów, przez co wielu z nich zajmowało wysokie stanowiska.

Bara i Tsimihety

Na południe od Betsileo mieszkają Bara (3,3 procent wśród Malagaszów). Są podzieleni na pięć klanów, żyjących na suchym, południowym krańcu wyżyn centralnych. Dziś zajmują się hodowlą bydła domowego zebu, dlatego w większości są pasterzami. Kiedyś Bara uchodzili za dzielnych wojowników.

Na północ od ludu Merina żyją Tsimihety (7.3 procent Malgaszów). Ich nazwa oznacza „tych, którzy nie ścinają swoich włosów”. Ma to związek z historią tej grupy etnicznej. W XVIII wieku Tsimihety odmówili ścięcia włosów po śmierci króla z ludu Sakalava na znak swojej niezależności. W rezultacie przenieśli się do niezamieszkanego północno-środkowego rejonu wyspy. Tam zajęli się hodowlą bydła. Do dziś dzielą się na duże klany. Są znani jako indywidualiści, którzy nie lubią być kontrolowani przez nikogo, nawet przez malgaskie władze.

Serce Madagasakru, pomimo że zdominowane przez Merina, może pochwalić się niezwykle ciekawą historią, która miał wpływ na kształtowanie się późniejszej świadomości narodowej wśród Malgaszów. To właśnie tutaj znajduje się stolica „Czerwonej Wyspy”.

(kofi)

 Dokument bez tytułu