Badania prowadzone przez ostatnie 20 lat dowodzą, że tradycyjna wiedza Izraelitów, zapisana w Starym Testamencie ma wiele punktów stycznych z afrykańską tradycją. Na przykład tradycyjna rola kobiet i ich relacji z mężczyznami, jako matek i żon, dbających o swoich mężczyzn, ale też zależności rodzinnych między rodzicami i dziećmi, między bogatymi i biednymi czy między śmiercią i życiem. Podobne też jest podejście do tematu od tysiącleci ulubionego przez ludzi, bez względu na wiek, kolor skóry czy pochodzenie: miłości.
“Gdy jest miłość, noc nigdy nie zapada” (Rundi). „Miłość jest jak poważna choroba – bardzo ciężko się z niej wyleczyć” (Mongo), ale leży u sedna wielu spraw „Miłość wywołuje modlitwy, nienawiść i plotki" (Mongo). Warto jednak czasem ujarzmić porywy serca: „Zamiast gasić ogień w sercu, lepiej mu zapobiegać” (Bemba), „Serce jest jak koza, trzeba je uwiązać” (Soho).
Jak rodzi się miłość? Czasem z bardzo prostych spraw: „O miłość i nienawiść najłatwiej przy piwie” (Rundi). Często gorące uczucie pozbawia ludzi rozsądku „Nie doradzisz zakochanemu mężczyźnie” (Masajowie), ale też usuwa z drogi wszelkie przeszkody: „Na drodze do ukochanej nie ma kolców” (Duala), „Krótki jest szlak przez las, gdy u celu czekają ukochani ludzie” (Mongo).
Miłość jest cenna i trzeba o nią dbać: „Ci, których kochasz umierają i zostają tylko ci, z którymi się kłócisz” (Mongo). Kochając, tracisz złość i żal, jednoczysz się z ludźmi: „Żeglując w tej samej łodzi, macie wspólny cel” (Wolof). Prawdziwa miłość wymaga jednak czegoś więcej, niż tylko słów „Poświęcenie jest dowodem miłości” (Ewe). „Gdy ludzie się kochają, nie ukrywają swojej nagości” (Mongo): między kochankami nie powinno być sekretów.
Każda miłość z czasem się kończy: „Gorąca woda w końcu stygnie” (Ntomba). „Kocham cię, ale nie bardziej niż siebie samego” (Masajowie).
Marta Surowiec