Afrykańskie przysłowia (1): Drogocenne znaczenie słów

afryka.org Czytelnia Afryka Inaczej Afrykańskie przysłowia (1): Drogocenne znaczenie słów

Słowa w Afryce maja swoją wagę, jest w nich moc, “stwarzają i dają życie”. Niektóre z nich są twarde jak korzenie i słodkie jak orzeszki kola. Szczególnie te wypowiadane przez starszych i przodków, którzy przekazali je swoim dzieciom… przyprawione są aromatycznym olejkiem przysłów, aby były łatwiejsze do przełknięcia.

Nic tak dobrze nie oddaje natury społeczeństwa, jak przysłowia, którymi się posługuje. I z drugiej strony, ten, kto pozna przysłowia, pozna ludzi, którzy je przytaczają. Przysłowia są kopalnią mądrości, z której możemy czerpać informacje o wartościach, społecznej harmonii i regułach. To dzięki nim na nowo nauczymy się cenić tak oczywiste wartości jak pokój, społeczną harmonię, miłość życia, szacunek do ludzi i ich własności.

W dawnych czasach, w wioskach, niestosowne zachowanie było zauważane i piętnowane w sposób, który ułatwiał naprawienie zła i rozładowanie napięcia. Łatwo było odróżnić dobro od niegodziwości. Dzisiaj, w czasach urbanizacji i anonimowości, którą ze sobą niesie, te wybory są zostawione samym ludziom, którzy jednak często nie potrafią ich dokonać.

Afrykańskie przysłowia, przypowieści, mądrości przodków – powtarzane i komentowane od stuleci, teraz często są zapomniane i niedocenione. Wydają się banalne, dziecinne, niewarte uwagi i zastanowienia. Powoli zanika tradycja griotów, afrykańskich opowiadaczy historii, powtarzających stare mądrości. Zanika ich charyzma… teraz, aby głosić nowe prawa i moralność wystarczy megafon albo… nieco farby, pędzel i przychylny mur.

Przysłowia warto jednak pamiętać – otoczyć je szacunkiem, by, dzięki naszej pamięci, oparły się działaniu czasu i nadal wskazywały drogę. A jeśli nie dlatego, warto pochylić się nad nimi choćby z ciekawości – bo są nieocenionym źródłem wiedzy o społecznych wartościach, o ludziach i ich odwiecznych prawach.

W języku hausa, przysłowia nazywane są karin magana, co dosłownie oznacza „opakowanie dla słów”. Opowiadanie ich jest jak otwarcie pudełka, pełnego mądrości, która rzuca nowe światło na zdarzenia i zachowanie innych. Mądrości, która nie tylko pozwala właściwie oceniać, ale też znajdować punkty wspólne z innymi społecznościami i kulturami.

Przez najbliższych kilka tygodni, co środę, zapraszam do wspólnego odkrywania afrykańskich przysłów… a z nimi Afryki i jej ludzi. Zobaczycie, że przysłowia mogą być źródłem nie tylko ponadczasowej mądrości, ale też pokazują, jak uniwersalne i międzykulturowe bywają społeczne reguły, powtarzane przez pokolenia, niezależnie od kontynentu, języka i koloru skóry.

Marta Surowiec

 Dokument bez tytułu