Zawód mówca

afryka.org Czytelnia Poznaj Afrykę! Zawód mówca

Jako, że na Madagaskarze mieszka kilkanaście grup etnicznych, różnią się ich zwyczaje. Jednak jest jedna rzecz która je łączy. Wszyscy Malgasze mają kabary, przemówienia wygłaszane podczas większych uroczystości tak rodzinnych – ślub, famadihana, czy też pogrzeb – jak i politycznych.

Kabary zajmują się osoby nazywane mpikabary, dosłownie mówcy. Są oni specjalnie przygotowani do wykonywania tej profesji. Co więcej mpikabary nie mogą powiedzieć o sprawie, która dotyczy ich przemówienia wprost. Muszą za to grać umiejętnie słowami, używając przysłów i idiomów.

Mpikabary powinien pochodzić ze starszyzny. Mimo to, coraz częściej są to osoby młode, coraz częściej wynajmowane na konkretną uroczystość.

Kabary towarzyszy wszystkim malgaskim zgromadzeniom. Sposób jego prezentacji zależy od okoliczności. Jednak są dwa stałe elementy przemówienia.

Na początku mówca składa przeprosiny za to, że odezwał się w obecności starszyzny, szczególnie jeżeli jest młodą osobą. W malgaskiej tradycji prawo do mówienia na zgromadzeniu należy do jego najstarszych uczestników. Dlatego za niewłaściwą byłaby uznana sytuacja, kiedy mpikabary nie przeprosiłby za to, że zaczął mówić.

Drugim stałym elementem przemówienia jest złożenie podziękowań Bogu i przodkom. Wynika to z wiary w boskie błogosławieństwo, ale i w to, że również przodkowie błogosławią następne pokolenia. Dopiero po tym, jak mpikabary podziękuje, może rozpocząć wygłaszać swoją mowę.

Kabary ma miejsce na początku uroczystości. Czasami zdarzają się wyjątki. Przykładem może być famadihana w regionie Fandriana, gdzie mpikabary mówi dopiero w połowie uroczystości, po przygotowaniu jedzenia dla gości. Z kolei podczas malgaskiej uroczystości weselnej utrwalił się zwyczaj, że dochodzi do pewnej rywalizacji między mówcami. Pierwszy z nich reprezentuje pana młodego, drugi pannę młodą.

W przeciwieństwie do wielu malgaskich zwyczajów, kabary jest powszechne na całej wyspie. Nie ogranicza się do jednej grupy etnicznej. Właściwie w każdym rejonie Madagaskaru wszyscy znają kabary.

(kofi)

 Dokument bez tytułu