Strategia antylop

afryka.org Kultura Książki Strategia antylop

W swoich dwóch poprzednich książkach poświęconych rwandyjskiej wojnie domowej – Dans le nu de la vie oraz Une saison de machettes – znany francuski dziennikarz Jean Hatzfeld zawarł głębokie, wstrząsające świadectwo bólu, terroru i przerażenia, które towarzyszą masowym mordom. Swoją analizę i interpretację zdarzeń połączył z materiałem uzyskanym podczas rozmów z członkami plemienia Hutu, sprawcami tego niepojętego okrucieństwa, oraz tymi spośród Tutsi, którym udało się uratować. Rozmowy z ocalałymi służą Hatzfeldowi do ukazania ich głębokiego rozumienia psychologii zła oraz nieporównywalnej z niczym odwagi i woli życia. Wywiady z oprawcami Hutu krążą natomiast wokół kierujących mordercami motywów i panujących wśród nich przekonań.

W Strategii antylop Hatzfeld wraca do Rwandy, by raz jeszcze porozmawiać z przedstawicielami obu stron, po tym jak część oprawców została wypuszczona z więzienia lub wróciła z wygnania w Kongu. Tutsi muszą na nowo przyjąć ich jako sąsiadów. Jak radzą sobie z pojednaniem? Czy możliwe jest prawdziwe przebaczenie? Skrajnie odmienne, a jednak zawsze zaskakujące odpowiedzi na te pytania sugerują, że działania polityczne oraz wysiłki społeczności międzynarodowej, by w sposób prawny usankcjonować powstałą w Rwandzie sytuację, nie idą we właściwym kierunku. Książka Hatzfelda to wstrząsający opis cierpienia pamięci, trwania w stoickiej nadziei oraz tego, że procesu żałoby nie da się ani przyspieszyć ani sztucznie zakończyć.

„Książka Hatzfelda boli jak otwarta rana. Bo o otwartej ranie opowiada. Nie wiemy, czy może się ona zagoić. Czy potem się zabliźni? Nie dowiemy się tego, dopóki nie podejmiemy próby. Najpierw więc trzeba ranę oczyścić: delikatnie, powoli, bez nowego kaleczenia. Tego doświadczają mieszkańcy Ruandy, maleńkiego afrykańskiego kraju, kilkanaście lat po ludobójstwie. Nie jest to łatwe, bo dalej boli i piecze. Wspierajmy ich w leczeniu ran, jak tylko możemy. A co możemy?

Możemy nie odwracać oczu i nie zatykać uszu.

Bądźcie świadkami niewyobrażalnego cierpienia zadanego ludziom przez ludzi. Ono się wydarzyło naprawdę. Czytajcie Strategię antylop. Nie bójcie się. Ta książka poraża, ale nie zabija.”

Wojciech Tochman

Jean Hatzfeld (ur. w 1949 roku) – reporter, korespondent wojenny, pisarz. Opisywał upadek komunizmu w Europie Środkowej, pracował jako korespondent wojenny z objętych kryzysem zbrojnym krajów Bliskiego Wschodu – Libanu, Izraela, a także Iraku – oraz Haiti, Konga, Algierii, Burundi i Iranu, trzy lata spędził w byłej Jugosławii, gdzie został ranny podczas ostrzału Sarajewa. Doświadczenia te zaowocowały dwiema książkami: L’Air de la guerre (1994) oraz La guerre au bord du fleuve (1999).

W 1994 roku wyruszył do Rwandy. Opublikował trzy książki poświęcone rwandyjskiej wojnie domowej: w 2000 roku Dans le nu de la vie. Récits des marais rwandais (nagrodzoną m.in. Prix Pierre Mille i Prix France Culture), w 2003 roku Une saison de machettes, za którą otrzymał Prix Joseph Kessel i Prix Femina Essai, oraz Strategię antylop (La stratégie des antilopes), nagrodzoną w 2007 roku Prix Médicis, jedną z najbardziej prestiżowych francuskich nagród literackich.

 Dokument bez tytułu