Świat widzi, jak wielkie postępy zrobił cały kontynent afrykański w ostatnich latach. Jednak ważniejsze jest teraz pytanie, czy ten postęp będzie kontynuowany. Ten tekst próbuje przedstawić najbardziej prawdopodobne scenariusze dla przyszłości Afryki, opierając się na dostępnych materiałach i prognozach.
Wzrost populacji
W Afryce obserwuje się obecnie największy przyrost naturalny na świecie. To oznacza, że w ciągu mniej niż 15 lat, przewyższy on przyrost Indii i Chin. Jednak nadal, w całej Azji będzie szybciej przybywać ludzi niż w Afryce. Przewiduje się, że w 2100 roku jedna na trzy osoby na świecie będzie pochodzić z Afryki. Przyczynią się do tego również niższa śmiertelność i dłuższa średnia życia na kontynencie. W 2050 roku populacje w samej Afryce Wschodniej i Zachodniej przekroczą 650 mln ludzi każda.
Wrastająca liczba ludzi będzie miała swoje dobre i złe strony, jednak z perspektywy rozwoju gospodarczego, kraje afrykańskie będą zyskiwać na powiększaniu się rynków zbytu i powiększaniu się liczebności siły roboczej.
Urbanizacja
Wraz ze wzrostem populacji, w Afryce będą rozwijać się miasta. Obecnie tylko 40% mieszkańców kontynentu żyje w skupiskach miejskich (dla porównania, w krajach zachodnich jest to 60% populacji). Urbanizacja będzie jednym z głównych czynników rozwoju kontynentu, tworząc miejsca pracy i rynki zbytu, a także stymulując rozwój małego biznesu i usług, co pośrednio wpłynie pozytywnie również na obszary wiejskie.
Edukacja i zdrowie
Afryka najprawdopodobniej nie osiągnie celów edukacyjnych wyznaczonych w Milenijnych Celach Rozwoju (MCR) do roku 2015. Mimo to cele MCR zmobilizowały rządy krajów afrykańskich do większych inwestycji i pracy w tym zakresie, także wskaźniki piśmienności, obecnie na poziomie ok. 68%, powinny wzrosnąć do ponad 90% do roku 2050.
Jeśli chodzi o zdrowie, najważniejszym problemem pozostaje HIV/ AIDS oraz malaria. W przypadku obu chorób spodziewany jest postęp w leczeniu i obniżenie wskaźnika umieralności, jednak nadal pozostaje tu wiele do zrobienia. Szczególnie ważna jest poprawa ogólnego poziomu higieny, w tym dostępu do czystej wody i kanalizacji. Do 2025 roku jest spodziewana również zasadnicza zmiana i podwyższenie odsetka osób zapadających na choroby długotrwałe – takie jak nowotwory czy cukrzyca.
Transformacja ekonomiczna
Według raportu przygotowanego przez McKinsey Global Institute, szanse na najbardziej dynamiczny rozwój mają te kraje afrykańskie, które mają zdywersyfikowane źródła dochodów, a przychody z działalności produkcyjnej przekraczają w nich 60% GDP. Obecnie zaliczają się do nich tylko RPA i Mauritus. Natomiast dynamiczny wzrost będzie utrudniony w krajach, których dochody opierają się prawie wyłącznie na wydobyciu ropy – takie jak Nigeria czy Angola. Dywersyfikacja jest również ważna dla kreowania nowych miejsc pracy.
Wzrost ekonomiczny obserwowany ostatnio w krajach afrykańskich utrzymuje się na poziomie 5-5,5% i jeśli się utrzyma, będzie pozytywnie wpływał na wzrost dochodów na mieszkańca.
Rolnictwo i infrastruktura
Produktywność rolnictwa w krajach afrykańskich nie zmieniła się od kilku dekad. Produkcja jako taka co prawda wzrosła, ale jest to spowodowane zagospodarowywaniem coraz większych obszarów pod uprawy, a nie zwiększeniem zbiorów. To duży kontrast w porównaniu z rozwijającymi się regionami w Azji i Ameryce Południowej. Dlatego rolnictwo w Afryce stoi obecnie pod dużym znakiem zapytania. Pewnym źródłem nadziei może być zobowiązanie niektórych krajów Unii Afrykańskiej, do regularnego przeznaczania 10% rocznego budżetu państwa na programy wspierające rozwój rolnictwa, a także międzynarodowe programy rozwojowe.
Jeśli chodzi o infrastrukturę, nadal jej rozwój jest słaby, co opóźnia ogólny wzrost na kontynencie.
Rządy i konflikty
Obserwuje się zwiększony nacisk na prowadzenie wolnych i demokratycznych wyborów, a także pokojowe zmiany polityczne w krajach afrykańskich. Nawet w przypadkach dyktatur jest szansa na powolne wchodzenie na ścieżkę demokratyzacji i reform pod naciskiem coraz bardziej świadomych społeczeństw. Obecnie na kontynencie jest również nieco mniej otwartych konfliktów, co dobrze wpłynie zarówno na jakość rządzenia jak i wzrost gospodarczy w najbliższym czasie.
maru na podstawie Africa Good News
Źródła:
1. http://www.issafrica.org
2. http://www.afribiz.net/content/the-future-of-africa-in-2050
3. Elliott, L. (December 13, 2009). The Business Proposition of Africa’s Population Boom: Problem or Potential. Afribiz.info (http://www.afribiz.info/content/the-business-proposition-of-africas-population-boom-a-problem-or-potential)
4. McKinsey Global Institute. (2010). Lions on the Move: The Progress and Potential of African Economies. (http://www.mckinsey.com/mgi/publications/progress_and_potential_of_african_economies/pdfs/MGI_african_economies_full_report.pdf)
5. Brazil’s Agricultural Miracle: How to Feed the World. The Economist. (http://www.economist.com/node/16889019)
6. http://www.africa-brazil.org/