Mokpokpo Muki Kodzo Dravi (18.08.1935-30.11.2013) był odtwórcą roli Jumbo w filmie pt.: Cafe „Pod Minogą”, który swoje losy związał częściowo z Warszawą i był jednym z nielicznych warszawiaków z Afryki, przebywających w stolicy Polski już w pierwszych dekadach po wojnie. Od kilku lat próbowałem ustalić, co się z nim stało, odtworzyć dzieje tej, prawie zupełnie, zapomnianej w Polsce postaci. Jedynym śladem, na który po nim natrafiłem był film i wpis o pracy magisterskiej oraz rozprawie doktorskiej obronionych w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. W pierwszym przypadku była to praca z 1963 roku pt. „Społeczne aspekty przemian politycznych w Afryce tropikalnej”. W drugim – doktorat, który widnieje w spisie prac z 1980 roku, zatytułowany „Popular participation and personalization of power. The case of some rural institutions in Africa”, napisany pod kierunkiem prof. Andrzeja Zajączkowskiego. Moje poszukiwania trwały więc dalej.
Szczęśliwym trafem udało mi się skontaktować z córką filmowego Jumbo, Elom-Amen Dravi, która w związku ze zbliżającymi się urodzinami ojca, znalazła tekst w serwisie Afryka.org, zatytułowany Co się stało z Mokpokpo Dravi? Napisała do Fundacji „Afryka Inaczej” z prośbą o informację, czy istnieje możliwość zdobycia kopii filmu z udziałem jej ojca. Ja z kolei poprosiłem ją o pomoc w odpowiedzi na pytania dotyczące jego historii. I chociaż Mokpokpo Dravi, z powodu złego stanu zdrowia, nie miał możliwości udzielić mi odpowiedzi osobiście, w jego imieniu przesłała ją Elom-Amen.
Tak zaczęła się moja przygoda z odkrywaniem losów Mokpokpo Draviego – pierwszego aktora pochodzenia afrykańskiego w polskim filmie (nie licząc epizodycznego statystowania innych Afrykanów we wcześniejszych, przedwojennych obrazach). A odtworzenie losów Draviego w Polsce wcale nie było takie łatwe. Początkowo, właściwie jedynie dzięki rozmowom z osobami, które pamiętały Mokpokpo, szczątkowym informacjom znalezionym w archiwach, udało się przywrócić pamięci jego życiorys. Wiedziałem więc, że z pewnością jest jeszcze wiele ciekawych wątków do odkrycia. Zanim jednak to nastąpiło, w książce wydanej w 2010 roku z mojej inicjatywy przez Fundację „Afryka Inaczej”, zatytułowanej Afryka w Warszawie. Dzieje afrykańskiej diaspory nad Wisłą, ukazał się pierwszy drukowany tekst o Dravim.
Dla wielu zaskakujące może być to, że Mokpokpo Dravi nie był postacią niezwykłą. Gdyby nie zagrał w filmie, z pewnością jego istnienia nie zauważyłoby wielu z nas. To reżyser Bronisław Brok przyczynił się do tego, że w ogóle wiemy o Dravim – upamiętnił jego postać w polskim kinie. Mnie z kolei zależało na tym, aby Mokpokpo Dravi został upamiętniony w publikacji wyłącznie mu poświęconej. Cieszę się więc, że w 2015 roku polskim Czytelnikom oddaję opracowanie poświęcone odtwórcy roli Jumbo w filmie pt.: Cafe „Pod Minogą”. Wychodzi ono właściwie w niecałe dwa lata po jego śmierci.
Wszystkim, którzy pomogli mi w dotarciu do informacji o Dravim, bardzo dziękuję. Zachęcam też każdego, kto wie więcej na jego temat, do kontaktu z Fundacją „Afryka Inaczej” oraz Fundacją Republika Kultury. W imieniu „Afryka Inaczej”, dziękuję też miastu stołecznemu Warszawa, reprezentowanego przez Biuro Kultury, które wsparło finansowo wydanie tej publikacji.
Paweł Średziński
