Mauritius kojarzy nam się dziś z egzotycznymi wycieczkami do tropikalnego raju. Jednak ten „raj”, zanim został zasiedlony przez ludzi, pozostawał niezamieszkaną wyspą. Świat usłyszał o nim w XVI wieku, kiedy Mauritius pojawił się na mapach jako „Dina Arobi”.
Portugalczycy
Pierwszymi ludźmi na wyspie byli Arabowie. W 1511 roku na Mauritius, wtedy jeszcze Dina Arobi, dopłynął portugalski żeglarz Domingo Fernandez Pereira. Od tego czasu Mauritius był nazywany „Cirne”. Natomiast nazwa archipelagu Maskarenów (w jego skład wchodzi Mauritius, Rodrigues i Reunion) upamiętnia innego żeglarza z Portugalii, Don Pedro Mascarenhas.
Holendrzy
Jednak Mauritius nie interesował Portugalczyków. Nie zostali oni długo na wyspie. W 1598 roku ich miejsce zajęli Holendrzy. Wtedy to do brzegów wyspy dobił statek admirała Wybranda Van Warwycka, który nazwał ten kawałek lądu Mauritiusem na cześć księcia Holandii, Maurice’a Van Nassau. Mauritius zawdzięcza Holendrom dewastację pierwotnej przyrody wyspy – to oni wycięli większość z najcenniejszych drzew i wytępili m.in. jeden z symboli wyspy – największego, nielotnego ptaka dodo.
Holendrzy interesowali się wyspą do 1638 roku. Potem, w związku z odkryciami Tasmana, przenieśli swoje zainteresowania na zachód. Pierwsza holenderska osada na Mauritiusie przetrwała zaledwie 20 lat. Późniejsze próby kolonizacji nie powiodły się, gdyż żadne z osiedli nie przynosiło wystarczających zysków. Dlatego w 1710 roku Holendrzy opuścili Mauritius.
Francuzi
Pięć lat później na wyspie pojawili się Francuzi. Ten „piękny port znaleziony na szlaku do Indii”, w imieniu Francji przejął, Guillaume Dufresne D’Arsnel. Tak wyspa po raz kolejny zmieniła swoją nazwę, tym razem na Isle de France. Od tej pory przez cały XVIII wiek będzie trwała rywalizacja z Anglikami o szlaki morskie do Indii, a Mauritius i Reunion odegrają w niej znaczącą rolę.
W 1721 roku rozpoczęła się kolonizacja wyspy, ale dopiero pod rządami Mahe de La Bourdonnais, Mauritius zaczął się rozwijać. To on założył Port Louis, który z czasem okazał się być jednym z ważniejszych portów na Oceanie Indyjskim i centrum stoczniowym. Brak rąk do pracy uzupełniano niewolnikami z kontynentu afrykańskiego i Madagaskaru.
Aż do 1767 roku wyspą administrowała Kompania Francuska. Po tym okresie kontrolę nad Mauritiusem sprawował francuski rząd, z wyjątkiem okresu Rewolucji, kiedy miejscowa ludność przejęła władzę w swoje ręce.
Podczas wojen napoleońskich wyspa stała się bazą, z której francuscy korsarze organizowali ataki na brytyjskie statki towarowe. W 1810 roku u wybrzeży Mauritiusa doszło do jedynej zwycięskiej bitwy morskiej Napoleona (została ona upamiętniona na Łuku Triumfalnym). Jednak kolejny atak Anglików oznaczał kres francuskiego panowania na wyspie. Traktat Paryski z 1814 roku oddawał Isle de France wraz z wyspą Rodrigues i Seszelami w ręce Brytyjczyków..
Brytyjczycy
Podczas przyjmowania francuskiej kapitulacji Brytyjczycy zapewnili mieszkańców wyspy, że będą respektować ich język, zwyczaje, prawo i tradycje. Zmieniła się tylko nazwa – powróciła poprzednia, Mauritius.
Jako pierwszy, na czele administracji brytyjskiej na wyspie stanął Robert Farquhar. Ten pierwszy gubernator Mauritiusa, był nie tylko tym, komu zawdzięcza się zachowanie francuskich tradycji przeszczepionych do brytyjskiego imperium, ale także osobą, która przyczyniła się do powstania przemysłu cukrowniczego. Ów przemysł przeszedł ogromną przemianę właśnie za panowania Brytyjczyków.
Otóż brytyjskie władze wprowadziły w 1835 roku zakaz niewolnictwa. Plantatorzy otrzymali rekompensatę w wysokości 2 milionów funtów szterlingów. Ale co ważniejsze, zakaz ten miał daleko idące konsekwencje. Plantatorzy zaczęli sprowadzać krótkoterminowych pracowników z Indii. W 1907 roku mieszkało na niej już 450 tysięcy Hindusów. Zaczęli też napływać drobni kupcy z Chin.
Trzcina cukrowa stała się głównym źródłem dochodu mieszkańców wyspy. Jej większą część wysyłano do Anglii. Rozwojowi gospodarczemu, towarzyszyła mniej gwałtowna ewolucja polityczna. W 1825 powstała Rada Rządowa, która od 1886 roku składała się z 10 osób wybieranych na podstawie bardzo ograniczonego prawa wyborczego. Pomimo późniejszych zmian, dopiero w 1948 roku zmieniono to prawo – dotychczas należało ono do osób z grupy społecznej o wysokich dochodach.
Niepodległość
Radę Rządową zastąpiła Rada Legislacyjna, złożona z 19 członków. Kolejna zmiana miała miejsce w 1959 roku. Nowe prawo wyborcze dopuszczało wszystkich dorosłych mieszkańców Mauritiusa do głosowania. Wyspa chciała być już niezależna od Wielkiej Brytanii. Kluczową rolę w odzyskaniu przez Mauritius niepodległości odegrał Seewoosagur Ramgoolam, późniejszy wieloletni premier na wyspie.
12 marca 1968 roku Mauritius stał się niepodległym krajem w ramach Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Z tej formalnej zależności, już jako republika wyzwolił się 24 lata później.
Magdalena Syguła