Malgasze mówią po… malgasku

afryka.org Czytelnia Poznaj Afrykę! Malgasze mówią po… malgasku

W jakim języku mówią Malgasze? Oczywiście, że w malgaskim. Jednak myli się ten, kto sądzi, że język ten ma coś wspólnego z Afryką. Otóż malgaski przywędrował na „Czerwoną Wyspę” z Indonezji, a dokładnie z Borneo.

Obecnie malgaskim posługuje się 18 milionów ludzi. Zawdzięczają oni swój język indonezyjskim przybyszom, którzy dwa tysiące lat wcześniej zaczęli docierać na Madagaskar. Aż 93 procent słów w malgaskim pochodzi z Indonezji. Pozostałe 7 procent to słowa zapożyczone z języków afrykańskich (Bantu).

Językoznawcy uważają, że malgaski jest bardzo bliski języka Ma’anyan z doliny Barito na południu wyspy Borneo. Tajemnicą pozostaje dlaczego tak duża wyspa ma tylko jeden język. Dla porównania – sama Nowa Gwinea to 700 języków, nie wspominając już o Afryce.

Po raz pierwszy zapisano malgaski za pośrednictwem alfabetu arabskiego w XVI stuleciu. Jednak dopiero w XIX wieku język Madagaskaru stał się językiem pisanym. Arabski nie był powszechnie znany na wyspie, gdzie wszystko koncentrowało się wokół tradycji ustnej. Dopiero alfabet łaciński stał się alfabetem języka malgaskiego. Pojawił się on wraz z przyjazdem misjonarzy.

Alfabet malgaski składa się z 21 liter, znanych z alfabetu łacińskiego. Nie ma w nim liter C, Q, U, W i X. Każde słowo w malgaskim kończy się na samogłoskę.

Gdyby Malgasze znali polską nazwę swojej wyspy wymówiliby ją bez trudu. Jednak większe trudności mieliby z francuską nazwą Madagaskaru – Madagascar – w związku z wspomnianym już brakiem litery C. Dlatego Madagaskar po malgasku to Madagasikara. Sami Malgasze nazywają jeszcze inaczej swoją wyspę – nazwa Madagaskar to skutek pomyłki Marco Polo, który pomylił miasto Mogadishu z „Czerwoną Wyspą” – Nosin-dambo, Izao tontolo, albo Ny aninvon' ny riaka. Skracają też nazwę stolicy Antananarivo do Tano.

Malgaski jest obecnie językiem narodowym Madagaskaru. Obok niego, na wyspie mówi się po francusku, który pozostał po czasach kolonialnych. Najmniej osób zna angielski, chociaż rząd Madagaskaru stara się upowszechnić naukę tego języka w szkołach. Zresztą w ostatniej konstytucji znalazł się zapis o trzech oficjalnych językach – malgaskim, francuskim i… angielskim. Ten ostatni ma podobno pomóc w budowie dobrych relacji z sąsiadami z Afryki.

Kilka zwrotów w języku malgaskim:

Na powitanie – Manahoana
Na pożegnanie – Veloma
Proszę – Azafady
Dziękują – Misaotra
Pomocy – Vonjeo
Nie mówię po malgasku – Tsy mahay miteny gasy aho
Tak – Eny
Nie – Tsia
Nic – Tsisy
Ile masz lat? – Firy taona ianao  
Jak się masz? – Manahoana / Dobrze dziękuję – Tsara fa misaotra
Czy rozumiesz? – Azonao izany?

(kofi)

 Dokument bez tytułu