Słowo „gospel” oznacza dosłownie „ewangelię” czyli słowo boże. Potocznie określa się w ten sposób rodzaj chrześcijańskiej muzyki sakralnej wywodzącej się z negro spirituals czyli XVII-wiecznych pieśni amerykańskich czarnych niewolników.
Niewolnicy aby, nadać rytm swojej pracy w polu, gdzie nie wolno im było rozmawiać, i aby choć na chwilę zapomnieć o bólach i troskach codziennego życia, śpiewali tak zwane Work Songs, czyli pieśni pracy. Były to proste przyśpiewki bez akompaniamentu, złożone z krótkich, pojedynczych fraz. Wyrażały samotność i pustkę. Ludzki głos stawał się wtedy pośrednikiem w nawiązaniu kontaktu z Bogiem i siłami nadnaturalnymi, pomagał znaleźć pocieszenie i przetrwanie.
W XVII wieku opinie plantatorów co do ewangelizacji niewolników były podzielone. Niektórzy opowiadali się za swobodnym dostępem do ewangelii, ponieważ pozwoliło to na utrzymywanie pokoju. Z kolei przeciwnicy obawiali się najbardziej doktryn mówiących, że wszyscy chrześcijanie są równi: przed Bogiem i wobec siebie. Nie przeszkodziło to jednak w dalszym rozwoju religijnych pieśni pracy, a najczęściej wykorzystywanymi motywami były: Adam i Ewa, Noe, Mojżesz i wędrówka ludu wybranego oraz Jezus.
Z czasem negro spirituals ustąpiły miejsca gospel, który rozwijał się mniej więcej w tym samym czasie, co wczesny jazz i blues. Pierwszym etapem muzyki gospel były hymny gospel, wywodzące się muzyki tradycyjnej. Wykorzystywały one także religijne pieśni białych protestantów. Później coraz częściej dodawano do nich instrumenty, takie jak organy, fisharmonia a także inne elementy: klaskanie i ruchy ciała.
Początki XX wieku były prawdziwym przełomem dla czarnych artystów, jednak jeszcze nie możemy wtedy mówić o istnieniu właściwej muzyki gospel.
Powstanie gospel było rewoltą muzyczną skierowaną przeciwko rasistowskim Stanom Zjednoczonym. Muzyka ta wyrażała cierpienie czarnych, wprawdzie już wyzwolonych, Amerykanów, cały czas pozostających pod panowaniem białych, zwłaszcza w stanach południowych, skąd Afroamerykanie masowo migrowali do wielkich miast na północy kraju (Chicago, Detroit, Nowy Jork). Nie angażowali się również politycznie, nawet jeśli popierali partię republikańską i Lincolna, który ogłosił akt abolicji.
Gospel najczęściej wykonywana jest przez kwartety wokalne składające się z renomowanych śpiewaków. Taki kwartet to dwa tenory, baryton i bas. Chór czterech głosów, zwany popularnie Male Quartet, został zainspirowany przez Barbershop Singers, muzyków, którzy zbierali się, aby śpiewać w salonach fryzjerskich. Charakteryzowali się tym, że jeden z głosów zawsze był pod melodią utworu. Byli również bardziej spontaniczni i skłonni do muzycznych eksperymentów niż konwencjonalne i rygorystyczne chóry akademickie.
Powstanie Gospel najczęściej datowane jest na 1930 rok. Jednak dopiero po 1945 roku mogły w tym gatunku zabłysnąć kobiety, którym wcześniej było bardzo trudno wybić się w dziedzinach zdominowanych przez mężczyzn, jaką była również muzyka sakralna.