Afryka – olbrzymie przestrzenie pełne dzikich zwierząt pozostających na wolności, pejzaże rodem z National Geographic, turyści stymulujący rozwój gospodarki, zrównoważony rozwój z poszanowaniem środowiska naturalnego… tak powinien wyglądać świat idealny. Film Jak wydoić nosorożca ukazuje kulisy realizowania afrykańskiego raju dla białych turystów, którzy uwielbiają samochodowe safari i wizyty w słomianych lepiankach u uśmiechniętych tubylców.
W Kenii i Namibii od kilu lat tworzone są rezerwaty, którymi zarządzają lokalne społeczności pod okiem organizacji pozarządowych. W sercu parków znajdują się luksusowe bungalowy dla gości z Europy i Ameryki. Duża część zysków trafia do ludzi, którzy mieszkają na terenie rezerwatu. To Masajowie i Himba – najstarsze żyjące na świecie ludy pasterskie, które od tysięcy lat nie zmieniały swojego sposobu życia. Wszelkie decyzje dotyczące np. planowanej rozbudowy są z nimi konsultowane, mają oni również prawo do zerwania umowy, gdy właściciel nie dotrzymuje jej warunków. Część z mieszkańców rezerwatów, ośmielona sukcesem swoich sąsiadów, postanowiła stworzyć podobne ośrodki na własną rękę. By zarządzać nimi, muszą zasięgać rady bardziej doświadczonych, białych farmerów – potomków kolonizatorów. Współpraca prowadzi do zmniejszenia rasowego napięcia, wciąż odczuwalnego w wielu rejonach obu krajów.
Powstanie rezerwatów rodzi wiele pytań – czy trwanie w archaicznej kulturze, atrakcyjnej wizualnie dla turystów, nie zatrzyma rozwoju obu krajów? Czy chętnie fotografowane lwy nie staną się zbyt wielkim zagrożeniem dla autochtonów i ich bydła? Czy wreszcie współpraca z aktywistami nie zachwieje patriarchalną strukturą społeczności? Jak pogodzić autentyzm ludowej kultury z technicznymi wymaganiami, jakie stawia zachodnia cywilizacja? Na odpowiedzi przyjdzie poczekać – na razie mieszkańcy rezerwatu z czułością obserwują nosorożca, który po wielu latach znów zawitał na ich sawannie. To, że przyleciał helikopterem, nie ma najmniejszego znaczenia. Pluskające się w rzece krokodyle darzą mniejszym uczuciem, ale ich obecność oznacza więcej gotówki wpływającej co miesiąc do kasy… Jak wydoić nosorożca to ciepły, zaskakujący obraz Afryki, która potrafi podnieść się po wielu latach wyniszczających konfliktów.
Jak wydoić nosorożca /Milking the Rhino
Reżyseria /Directed by: David E. Simpson
Produkcja /Production: Kartemquin Films, Independent Lens, USA 2008
83 min
Wybrane nagrody i festiwale /Selected festivals and awards:
2009 – Pan African Film & Arts Festival, Los Angeles – Najlepszy Długometrażowy Film Dokumentalny /Best Documentary Feature Film
2008 – IDFA, International Film Festival Amsterdam; TRI Continental Film Festival, RPA /South Africa; Jerusalem International Film Festival
Po filmie debata “Pomagają czy szkodzą?” z udziałem reżysera.
Więcej o festiwalu Planete Doc Review na www.docreview.pl.