Pisarz-humanista

afryka.org Kultura Książki Pisarz-humanista

W tygodniu poprzedzającym wspomnienie wszystkich zmarłych odszedł jeden z najbardziej znanych południowoafrykańskich pisarzy i humanistów, Es’kia Mphahlele. Miał 88 lat.

Urodził się w 1919 roku, jako Ezechiel. Potem zmienił swoje imię na Es’kia.

Jego najpopularniejszą książką była autobiografia “Down Second Avenue”, w której opowiedział swoje życie, od wczesnego dzieciństwa, kiedy był pastuchem, wiodąc czytelników ścieżką własnej kariery.

Pierwsza książka Mphahlele ukazała się w 1947 roku. Był to zbiór krótkich opowiadań zatytułowany „Man Must Live”. Trzy lata później Mphahlele musiał zrezygnować z posady nauczyciela. Wkrótce potem wyjechał do dzisiejszego Lesoto, które wtedy było brytyjskim protektoratem, gdzie dalej wykonywał zawód nauczyciela.

Po powrocie do RPA, w którym obowiązywał system segregacji rasowej, Mphahlele znalazł pracę dziennikarza w popularnym magazynie „Drum”. Jednak w latach 50-tych trudno było uniknąć zaangażowania się w politykę, zwłaszcza jeżeli było się czarnym Południowoafrykańczykiem bez praw przynależnym białej mniejszości. W 1955 roku Mphahlele wstąpił do Afrykańskiego Kongresu Narodowego, walczącego z apartheidem. Nie został w szeregach kongresu zbyt długo, rozczarowany tym ugrupowaniem wyjechał w 1957 roku do Nigerii. Na emigracji spędził kolejne 20 lat. W tym czasie przebywał w Kenii, Zambii, Francji i Stanach Zjednoczonych. Otrzymał tytuł doktora na Uniwersytecie w Denver i wykładał na Uniwersytecie Pensylwanii. W 1977 roku wrócił do RPA, gdzie trafił na Uniwersytet Witwatersrand, zostając jego pierwszym czarnym wykładowcą i zakładając wydział literatury afrykańskiej.

W 1969 roku Mphahlele był nominowany do literackiego Nobla. Z kolei w 1984 roku został laureatem Les Palmes Academiques przyznawanej przez władze Francji. W RPA na pierwsze odznaczenia musiał czekać do czasów zakończenia apartheidu. W 1998 roku odznaczył go prezydent Nelson Mandela.

W 2002 roku założył swój instytut, który jako organizacja pozarządowa miał wspierać sztukę i zadbać o przetrwanie afrykańskiego dziedzictwa kulturowego. Mphahlele do końca swojego życia starał się pomagać w rozwoju literatury Afryki, zgodnie z własnym słowami, że „afrykańska literatura przebudza się do życia”.

ostro

 Dokument bez tytułu