Lemur to zwierzę, które urosło do rangi symbolu Madagaskaru. Te niezwykłe ssaki przypominają skrzyżowanie kota, psa i wiewiórki. Ich nazwa pochodzi z łaciny – „lemures” – i oznacza „duchy nocy” albo „duchy zmarłych”. Lemury zawdzięczają ją odblaskowi oczu charakterystycznemu dla nocnych gatunków tych zwierząt.
Szacuje się, że aż 80 procent gatunków roślin i zwierząt występujących na Madagaskarze, można spotkać tylko na tej wyspie. W przeszłości była ona w całości porośnięta przez lasy. Człowiek osiedlając się na tej wyspie zaczął je wycinać, zamieniając ziemię w pola uprawne. Obecnie tylko 24 procent powierzchni wyspy zajmują obszary leśne.
Lemury przetrwały tylko na Madagaskarze dzięki jego izolacji. Kiedy wyspa oddzieliła się od dzisiejszej Afryki, odpłynęły na nią lemury. Te, które zostały na kontynencie afrykańskim trafiły na konkurencję ze strony lepiej przystosowanych małp i w rezultacie wyginęły. Presja ze strony naczelnych krewniaków nie dotyczyła lemurów z Madagaskaru. Tam dopiero 2 tysiące lat temu pojawił się człowiek, który okazał się największym zagrożeniem dla „duchów nocy”.
Dotychczas zidentyfikowano aż 49 gatunków lemura, chociaż wciąż są to szacunkowe dane. Najmniejszy, lemurek, waży zaledwie 30 gramów. Największe osiągają wagę do 10 kilogramów. Jednak dawniej na Madagaskarze żył gatunek lemura, który miał aż 240 kilogramów. Do wyginięcia dużych lemurów doprowadzili ludzie. Poza zabijaniem tych zwierząt wylesili ogromne połacie wyspy przez co został zniszczony naturalny dom lemura.
Małe gatunki lemura prowadzą nocny tryb życia. Większe są aktywne za dnia. Dieta lemurów składa się z roślin i owoców. Nie gardzą też owadami i małymi kręgowcami.
Ogon lemura nie jest przystosowany do chwytania. Zwierzę to w dużej mierze polega na swoim węchu.
Naturalnymi wrogami lemura są ptaki drapieżne i fossa, mięsożerny ssak z rodziny łaszowatych, który również występuje wyłącznie na Madagaskarze i jest zagrożony wyginięciem.
Stada lemurów mają charakter matriarchalny – tzn. samice dominują nad samcami. Większość z nich żyje w koronach drzew, ale wyjątek stanowi lemur katta, z charakterystycznymi biało-czarnymi pręgami na ogonie, który spędza dużo czasu poruszając się po ziemi.
Lemury porozumiewają się za pomocą różnych dźwięków – niektóre przypominają odgłosy wielorybów i policyjną syrenę, inne jak u lemura wari śmiech szaleńca. Wokół lemurów powstało wiele przesądów. Wierzono, że pewne gatunki – lemur aye aye – przynoszą nieszczęście. Z kolei wspomniane już wari uważano za święte – o świcie wari wygrzewają się na słońcu z szeroko rozpostartymi ramionami, Malgasze myśleli, że w ten sposób modlą się do boga-słońca.
(kofi)