“Czarny” powstaniec styczniowy?

afryka.org Czytelnia Afryka Inaczej „Czarny” powstaniec styczniowy?

Ponad 150 lat temu, w Powstaniu Styczniowym, walczył i poległ powstaniec pochodzenia afrykańskiego. Brzmi nieprawdopodobnie? To kolejny ciekawy trop, w odtwarzaniu dziejów afrykańskiej społeczności nad Wisłą.

Na ślad czarnego powstańca trafił Bogdan Kuć, poszukujący informacji o jednym z dowódców styczniowego zrywu, Kazimierzu Kobylińskim. To w partii Kobylińskiego miał służyć Afrykanin.

„Murzyn”, o którym wzmiankuje księga zmarłych parafii Kiczki, miał zostać odnaleziony na polach wsi Posiadały.

„Działo się we wsi Kiczkach dnia piątego listopada tysiąc osiemset sześćdziesiątego trzeciego roku o godzinie siódmej rano stawił się Paweł Chajecki sołtys we wsi Kiczkach lat czterdzieści, Józef Walas gospodarz na Posiadałach lat czterdzieści dwa liczący i oświadczyli nam, że w dniu czwartym bieżącego miesiąca i roku o godzinie trzeciej po południu po utarczkach wojennych na tym dniu stoczonych, pomiędzy wojskami Ruskiemi z powstańcami polskiemi na terytorium wsi Posiadały znaleziono trzech poległych z partii polskiej kawalerzystów. Pierwszy we znakach podoficera wzrostu średniego, włosy czarne, twarzy pociągłej, zarost mały, mogący mieć lat trzydzieści; drugi wzrostu małego, twarzy pociągłej, włosy czarne, mogący mieć lat dwadzieścia pięć; trzeci wzrostu niskiego, twarzy okrągłej, włosów i ciała murzyn, mogący mieć lat dwadzieścia cztery. Po przekonaniu się naocznie o zejściu poległych, akt ten stawiającym przeczytany i gdy ci pisać nie umieją, przez nas tylko podpisany został. Ks. Antoni Żólnowski”

Chociaż nie jesteśmy w stanie kim był naprawdę wzmiankowany czarny powstaniec, jest to co najmniej sensacyjna wiadomość. Wiemy natomiast na pewno, że walczył w oddziale Kobylińskiego, który 4 listopada 1863 roku został zaatakowany przez Rosjan, a sam Kobyliński zginął w rezultacie starcia rozpoczętego pod Cegłowem, w rejonie Mińska Mazowieckiego.

W odkrywaniu historii osób pochodzenia afrykańskiego musimy niestety bazować na takich okruchach wiadomości. Wiemy, że w służbie Tadeusza Kościuszki, był Jean Lapierre, wyzwolony niewolnik, który towarzyszył Naczelnikowi w jego kampanii w Polsce, a potem zamieszkał na ziemiach polskich. Z kolei kilka lat temu, dzięki Fundacji „Afryka Inaczej” i projektowi badawczemu, który prowadziłem udało się trafić  na ślad nigeryjskiego powstańca warszawskiego, który pod pseudonimem „Ali” miał służyć w batalionie „Iwo”. Wzmianka o czarnym powstańcu, biorącym udział w zrywie z 1863 roku, jest kolejnym ciekawym wątkiem w poznawaniu losów osób pochodzenia afrykańskiego w Polsce.

Kazimierz Kobyliński (ur. 1816, zm. 1863), był właścicielem majątku w Zalesianach, koło Białegostoku. W kwietniu 1863 roku, wraz z synami i „młodzieżą” ze swojej rodziny przyłączył się do powstania, prowadząc oddział kawalerii. Zginął koło wsi Żaków.

Paweł Średziński

Przeczytaj książkę “Afryka w Warszawie”.

 Dokument bez tytułu