11 listopada świętujemy odzyskanie niepodległości. W Europie, ale również i w Afryce, tego dnia koniec wielkiej wojny, którą dziś nazywamy pierwszą wojną światową, okazał się faktem. W szeregach armii po stronie państw centralnych i Ententy walczyli również czarni żołnierze. Ginęli za obcą sprawę, bo niepodległość w Afryce na południe od Sahary w tamtych czasach dotyczyła wyłącznie Etiopii i Liberii.
Wielu z nich pochodziło z Afryki. W koloniach niemieckich, francuskich, czy brytyjskich, nielicznych białych wojskowych mogli wspierać wyłącznie czarni mieszkańcy kolonii. Walczyli za Niemcy, za Francję, za Wielką Brytanię. Część z nich dotarła na europejski front we Francji.
Drugą grupę stanowili Afro-Amerykanie. Po raz pierwszy walczyli w Europie za wolność Francuzów i Belgów. Pobyt w okopach i na tyłach, sprawił, że czarni Amerykanie poznali inny świat, w którym biali żołnierze giną na równi z czarnymi, a osoby o innym kolorze skóry nie są narażone na dyskryminację w stylu amerykańskiego Południa.
Zwycięzcy i zwyciężeni. Ich losy potoczyły się bardzo różnie. Ci, którzy byli lojalni wobec Berlina, niekiedy trafiali do Republiki Weimarskiej, gdzie kontynuowali służbę w wojsku niemieckim. Inni wracali do domów. Afro-Amerykanów spotkał z kolei zawód wynikający z porównania europejskiej i amerykańskiej rzeczywistości. Po powrocie do USA nierzadko stali się ofiarami prześladowań ze strony białych Amerykanów.
Dwadzieścia lat później wybuchła kolejna wojna, która całkowicie zmieniła oblicze świata.
wz